beheersing produktie
en bedrijfsgrootte
De minister van landbouw
heeft in de kerstvakantie huis
werk gemaakt voor de Tweede
Kamer. Hij heeft aan een nota
gewerkt over produktie-
beheersing en de zogenaamde
mammoetbedrijven. Twee on
derwerpen waarover veel te
zeggen valt.
11
f
Brussel spreekt men van prijsbevriezing, en het afbre
ken van de bescherming tegen vroegere revaluaties
van de gulden zal een daling van de landbouwprijzen in
ons land meebrengen. 'Bestek 81betekent dat van de
nationale schatkist weinig soelaas kan worden ver
wacht om de toenemende prijsdruk te verlichten. De
vraag komt dan vanzelf naar voren, of de gezamenlijke
last niet beter kan worden gedragen door een gelijk
matiger verdeling van de nog bestaande mogelijkhe
den.
Deze vraag kan negatief worden beantwoord, wanneer
elke verdere bemoeienis met de gang van zaken in de
agrarische bedrijfstak wordt afgewezen. Gaat men
hiervan uit dan blijft de Nederlandse landbouw aange
wezen op de bestaande globale maatregelen van fisca
le en sociale aard en zal, wat het specifieke landbouw-
Tijdens de behandeling van zijn begroting heeft minis
ter Van der Stee toegezegd een nota op te stellen, hoe
wel hij reeds onmiddellijk liet blijken weinig concreets
te kunnen doen aan de beheersing van de produktie en
aan het bestaan van grote bedrijven in de landbouw.
De nota zou vóór het einde van het kerstreces de Ka
mer bereiken. Bij het schrijven van deze beschouwing
zal het nog zonder deze nota moeten worden gedaan.
Wel beschikbaar zijn de studies, die begin januari bij
het bestuur van het Landbouwschap op tafel werden
gelegd en waarin uitvoerig het probleem van de grote
bedrijven aan de orde is gesteld. Door het Landbouw
schap wordt ook ingegaan op de toetreding van nieu
we bedrijven tot de landbouw.
Tegen het toetreden van nieuwe bedrijven worden
door sommigen bezwaren aangevoerd, omdat de toch
al niet dikke spoeling er dunner op wordt. Bij het
grondbeleid is eenzelfde soort van probleem aan de
orde gesteld, namelijk het uitsluiten van een deel van
de vragers naar landbouwgrond om zo de grondprijzen
te drukken. Na de nota van minister Van der Stee over
het grondbeleid, die vorig jaar werd uitgebracht, zijn
nog geen concrete voorstellen gevolgd. In de Tweede
Kamer wordt men wat dit betreft wat ongeduldig,
ledereen weet echter ook, dat de grondpolitiek een ge
vaarlijk onderwerp is, dat reeds menig kabinet aan een
vroegtijdig einde heeft geholpen.
Betere verdeling
Het is te verwachten, dat bij het nationale landbouw
beleid in de nabije toekomst meer aandacht zal worden
besteed aan maatregelen met betrekking tot de grond,
de grootte van bedrijven en het beginnen van nieuwe
bedrijven. In de sfeer van het prijsbeleid staat de Ne
derlandse landbouw weinig vrolijks te wachten: in
Drs. M. L. de Heer
beleid betreft, in het geval van acute nood om tijdelijke
hulp kunnen worden gevraagd en zal voor het overige
met een spaarzaam gestemde overheid rekening moe
ten worden gehouden.
Het zal overigens blijken dat ook voorstanders van een
betere verdeling van de lasten door een verdergaande
ordening, veel moeite zullen hebben bij de keuze van
hun instrumenten, omdat zij heel vaak erg bot zullen
uitvallen.
Vele problemen in de landbouw zouden niet bestaan,
indien de omvang van de produktie beter op de vraag
was afgestemd. De beheersing van de produktie die
daardoor nodig is, zou tot minder kosten voor de over
heid leiden en het prijsniveau verhogen, waardoor voor
de producenten meer geld beschikbaar is. Indien de
landbouwproducenten voor een dergelijke beheersing
kans zouden zien, dan zou het hun belang zijn er ge
bruik van te maken. De overheid zou een dergelijk han
delen overigens wel nauwkeurig willen volgen om te
voorkomen dat zulk een kartelvorming ten nadele van
de consumenten gaat werken.
Contingentering
Op het ogenblik is produktiebeheersing actueel voor
