13 In zijn landbouwcommentaar spreekt drs. M. L. de Heer over politieke druk om bij invoering van het Europees Monetair Stelsel de monetair com penserende bedragen af te schaffen. Onenigheid hierover tussen de kampioenen van het EMS, Frankrijk en Duitsland, maakte dat het nieuwe monetaire systeem op 1 januari van dit jaar niet kon ingaan. Red. rapport dat Gundelach over de zuivel had opgesteld. Een andere factor kan zijn geweest de mogelijkheid dat het Verenigd Koninkrijk zijn deelname aan het Euro pees Monetaire Stelsel afhankelijk stelde van een her vorming van de landbouwpolitiek, welke volgens de Engelsen zou moeten beginnen met een bevriezing of zelfs daling van de landbouwprijzen. Met dit al is de Gemeenschap in een merkwaardige procedure terecht gekomen: de Raad van regeringslei ders heeft de landbouwproblemen op tafel gekregen nog voordat de ministers van landbouw de kans heb ben gehad het er oneens over te zijn. Begin januari zul len de prijsvoorstellen in detail door de Commissie worden ingediend en het is te verwachten dat dan ook bekend is welke kant men met het zuivelbeleid op wil. Zullen de landbouwministers dit alles laten sudderen totdat de regeringsleiders in april het Commissie-rap port hebben besproken? Het lijkt voor de landbouwmi nisters dit jaar niet nodig om zelfs een schijn van haast op te houden en zonder valse schaamte kunnen de prijsbesluiten evenals vorige jaren in mei of juni wor den genomen. Slang en boa In december werd de discussie over landbouwproble men geheel overstemd door de vele besprekingen die nodig waren om tot een Europees Monetair Stelsel te komen. Voor de toekomst van de gemeenschappelijke landbouwpolitiek is de uitkomst van het monetaire de bat overigens ook van zeer grote betekenis. De Duitse bondskanselier en de Franse president na men in het voorjaar van 1978 het initiatief tot de invoe ring van een Europese munt waarmede alle nationale munten van de lid-staten een vaste relatie zouden moeten hebben. Beide initiatiefnemers moesten in de loop van het jaar enig water in hun wijn doen om tege moet te komen aan de bezwaren van de monetaire specialisten, de ministers van financiën en de verte genwoordigers van de centrale banken. Er bleef echter nog genoeg over: de uitbreiding van de 'slang' met tij delijk ruimere marge - de boa - voor Italië. Een stelsel van monetaire en financiële onderlinge steun, zou het de landen met zwevende wisselkoersen mogelijk moe ten maken om hun munten binnen de afgesproken marges te houden. De nieuwe Europese valuta, een ge wogen gemiddelde van de nationale munten, zou bo vendien als maat dienen om te bepalen of een nationa le munt te ver van de Europese koers raakt; gebeurt dat (ondanks slang en boa) dan kunnen maatregelen ge troffen worden. De terugkeer van zwevende naar vaste wisselkoersen zou wat de landbouw betreft betekenen dat er niet voortdurend wijziging behoeft te worden aangebracht in de monetair compenserende bedragen. Dat zou op zich reeds een belangrijke rust betekenen, hoewel het bij voorbaat niet uitgesloten is dat de zogeheten vaste koersen sprongsgewijs van waarde veranderen. In oktober 1978 is dit nog gebeurd toen de Duitse mark binnen de slang een waardeverandering onderging te genover Denemarken en de Benelux, hetgeen tot nieu we monetair compenserende bedragen leidde. Een tot standkoming van het ruimere Europese Monetair Stel sel zou echter tot gevolg kunnen hebben dat ook de noodzaak van dergelijke sprongsgewijze wijzigingen minder groot wordt. Voorlopig buiten haakjes Rust op monetair gebied betekent dat er met enig suc ces gewerkt zou kunnen worden aan een systemati sche vermindering van de monetair compenserende bedragen. Vorig jaar heeft de Europese Commissie daarvoor reeds een voorstel gedaan, nl. een afbraak in zeven jaar en voor nieuwe mcb's geen langer leven dan één jaar, maar dat voorstel werd niet aanvaard. Mis schien is er meer animo voor een afbraakschema wan neer er geen onvoorziene monetaire veranderingen op treden. In ieder geval zal bij een slagen van het Euro pees Monetair Stelsel algemene politieke druk ont staan om spoedig een einde te maken aan mcb's als resten van een monetair wanordelijk verleden. Tijdens de monetaire beraadslagingen is de landbouw voorlopig buiten haakjes geplaatst. Het Verenigd Ko ninkrijk wilde dat aanvankelijk niet, maar het kon op dit punt weinig eisen stellen omdat het voorlopig toch niet aan het nieuwe stelsel zou deelnemen. De Europese Commissie heeft reeds vóór de Top een voorstel inge diend om de nieuwe Europese valuta-eenheid wel op de landbouwprijzen toe te passen maar er dan reke ning mee te houden dat deze EVE minder waard is dan de rekeneenheid welke tot nu toe is gebruikt. Daarom zullen de landbouwprijzen uitgedrukt in EVE's hoger zijn dan toen zij in RE's werden genoteerd. Op deze wij ze gebeurt er dus niets met de nationale landbouwprij zen of met de mcb's. Dit werd nog eens nadrukkelijk vastgesteld in het slotcommuniqué van de conferentie van Europese regeringsleiders. Wanneer komen de mcb's dan wel aan de orde? Dit is een niet onbelangrijke vraag, aangezien een verlaging van mcb's voor ons land ook een verlaging van land bouwprijzen uitgedrukt in guldens zou meebrengen. Adempauze Het nieuwe monetaire stelsel mag dan wel een belofte voor een rustiger toekomst inhouden, het moet nog blijken of het aan de bedoelingen beantwoordt. Na een half jaar zal de hoogte van de nieuwe EVE opnieuw worden bekeken en de komende twee jaar worden ge bruikt om het stelsel te consolideren. De Franse regering heeft het op gang komen van het nieuwe monetaire stelsel afhankelijk gemaakt van een afspraak om nieuwe mcb's in twee jaar af te breken. Tegelijk heeft Frankrijk voorgesteld de eigen bestaande mcb's te verminderen; ook Italië heeft een dergelijk voornemen aangekondigd. Het lijkt erop dat de ministers van landbouw de mone taire zwarte piet kregen toegespeeld. Zou de Franse re gering achteraf 1 januari als datum van ingang van het EMS aan de vroege kant hebben gevonden? In ieder geval probeert Frankrijk voor de eigen econo mische krachtsinspanning om de franc te stabiliseren nog een concessie op landbouwgebied los te krijgen. Een dergelijke adempauze zou bij de komende bespre kingen over de landbouwprijzen goed uitkomen. Er is weinig of geen ruimte voor een verhoging van de land bouwprijzen. De kosten van het markt- en prijsbeleid en de bestaande overschotten zijn voor de Europese Commissie voldoende reden een prijsbevriezing voor te

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Rabobank' | 1979 | | pagina 15