buitei
te dure landbouwgrond?
moeilijkheden zouden ondervinden bij
het doen van nieuwe investeringen.
Immers op kunstmatige wijze is voor
hen het kredietplafond naar beneden
gedrukt. Bij dit alles moet echter in het
oog worden gehouden dat dergelijke
ongewenste gevolgen alleen zullen kun
nen optreden als de prijsdaling van gro
te omvang is. Als dit zou gebeuren,
heeft de grondpolitiek haar doel voorbij
geschoten.
Voor wat betreft de onderpandwaarde
zouden er weieens een aantal nadelige
consequenties verbonden kunnen zijn
aan het systeem van landbouwkundige
toetsing zoals het is voorgesteld. In ui
terste instantie gaat het hier om de op
brengst bij gedwongen verkoop. Nu
komt gedwongen verkoop in de praktijk
gelukkig slechts zeer sporadisch voor,
maar het is wel een waardebepalende
factor. In veel gevallen wordt bij een
dergelijke verkoop het veilingssysteem
gehanteerd en we kunnen ons afvragen
in hoeverre de landbouwkundige toet
sing verenigbaar is met een dergelijk
verkoopsysteem.
Hieraan is bij de totstandkoming van de
voorstellen zoals deze nu ter tafel liggen
weinig aandacht gegeven. Nu is het ze
ker niet zo dat hiermee het hele sy
steem bezien door de ogen van een kre
dietverstrekker zou staan of vallen. Er
zijn immers ook andere wegen die in
een dergelijke situatie uitkomst kunnen
bieden. Er moet echter voor gewaakt
worden dat de invloed van de grondpo-
litieke maatregelen op de prijsvorming
bij gedwongen verkoop niet het maat
schappelijk verkeer ontregelt.
Specialisten, innovatie en bureaucratie
Een etmaal is nodig om 'Simon den Danser' vanuit Breskens door het Nauw
van Calais te koersen en te ankeren in de Bretonse haven Perros Guirec. De
bemanning is moe, maar gebruikt de tijd om schoon schip te maken, in af
wachting van de Franse douane. Niemand wordt bij dit karwei uitgezonderd.
Specialisten wil ik niet op mijn schip. De navigator moet bij mij een eitje kun
nen bakken, de kombuismaat moet radiopeilingen kunnen verrichten.
Vanzelfsprekend maak ik als schipper aan boord wel gebruik van bepaalde
specialismen. Het zou verspilling van talent betekenen als ik niet de directeur
van een hotelvakschool, die in Vlissingen aan boord kwam, zou hebben ge
vraagd het diner klaar te maken bij aankomst in Bretagne. Maar in een kleine
gemeenschap als een scheepsbemanning is geen plaats voor echte specialis
ten.
Specialisme is ontstaan als gevolg van een ver doorgevoerde arbeidsverde
ling. Onze huidige welvaart berust daarop in belangrijke mate. Arbeidsverde
ling is een vruchtbare voedingsbodem voor het kweken van specialisten,
maar tegelijkertijd een voorwaarde voor rationele fabricageprocessen.
Van specialisten zijn geen innovaties te verwachten. Ons huidig economisch
systeem vereist en brengt specialisten voort. Daardoor wordt een in onze tijd
noodzakelijke doorbraak naar technische, sociale en organisatorische innova
ties voor ons uit geschoven. Hoe groter instellingen, bedrijven of organisaties
zijn, des te sterker is de arbeidsverdeling, des te meer specialistendom. Hoe
meer specialisten, des te minder innovaties. Ergo, als er sprake is van innova
tie - echte basis-innovaties zijn zeer schaars - komen deze overwegend in
kleine organisaties en bedrijven tot stand. Echter ook wel bij buitenbeentjes
en bij universiteiten. De tragiek is, dat universiteiten zijn uitgegroeid tot grote
ondernemingen met eigen specialisten. Daarmee is een belangrijke leveran
cier van basis-innovaties weggevallen. Nieuwe technologie doet grote bedrij
ven ontstaan. Het omgekeerde is niet het geval. De oorzaak hiervoor is te vin
den in het wezen van het grootbedrijf en daaraan inherent, in het wezen van
de bureaucratie.
De volgende redenering zou ook kunnen opgaan: hoe groter de organisatie of
instelling, des te meer bureaucratie en hoe meer bureaucratie, des te minder
ruimte voor intuïtie en ondernemingslust. Als het zo is, dat bureaucratie het
bereikte in gevaar brengt en innovaties in de weg staat, dan zijn er drie din
gen te doen:
- decentralisatie, waardoor de bureaucratie wordt teruggedrongen;
- vorming van kleine, overzienbare eenheden die de flexibiliteit verhogen en
het talent de kans geven;
- delegatie van verantwoordelijkheden en bevoegdheden.
Wanneer de eerste twee luiken van deze triptiek worden geschapen dan
komt de derde vanzelf.
De douane klimt aan boord, ik moet mij met hen bezighouden.
Die knapen zijn lastig. De Parijse bureaus dicteren en regeren langs de kusten
van Frankrijk. Een andere vorm van bureaucratie
C. G. Compaen
