Om te zien of ook werkelijk sprake is
mark met het doel om met dit systeem
positie van andere landen nadelige ge
volgen bezit.
bestrijden. Verwerpelijke koersafwijkin
gen ontstaan wanneer de wisselkoers
verhoudingen, als gevolg van de vrij
zwevende valuta's, niet langer reële
econoipische verhoudingen weerspie
gelen.
Handelsoorlog met valutair wapen
van een divergentie in de wisselkoers
verhoudingen, worden de loonkosten
per land aan elkaar gerelateerd. De uit
komsten van deze vergelijking van de
loonkosten laten zien, dat de verwerpe
lijke koersafwijking van de dollar haar
werk al ruimschoots heeft gedaan.
De loonkosten van een aantal Europese
De valutaire koersontwikkeling met
appreciatie of depreciatie (-) sedert
de Smithsoniam-overeenkomst. Deze
overeenkomst markeerde de overstap
van vaste naar zwevende wisselkoersen
118 dec. 1971 100).
zijn belangrijkste overweging in het
handelstekort met Japan. Vandaar ook
de weigering van de Amerikaanse cen
trale bank om met de Japanners kre
dietarrangementen af te sluiten om de
dollar enigszins té stabiliseren. Deze
swapfaciliteiten zijn wel afgesloten tus
sen bijvoorbeeld de dollar en de Duitse
van kredietverlening tussen centrale
banken over en weer, grote koers
schommelingen te voorkomen.
Japan grijpt alle middelen aan om haar
exportpositie, met het afgelopen jaar
een surplus van 13 miljard, veilig te
stellen. De Verenigde Staten toont een
tekort van 8 miljard in haar handel
Swiss franc
Gui der
Danish
End month figures
11 th Januarv
JIMAMJJAS
1975
MJJASOND
1976
M J J
1977
S O N D
landen, als West-Duitsland, Zwitserland
en de Beneluxstaten liggen al ruim 20
hoger dan in de Verenigde Staten, 50
boven Japan en zijn het dubbele van de
loonkosten van de Britse industrie. Als
de loonkosten maatgevend worden ge
acht voor de internationale concurren-
tiepostie van een land en daarmee voor
de op koopkrachtpariteiten gebaseerde
wisselkoersverhoudingen, komen we
tot de volgende conclusie. Op dit ogen
blik is er sprake van een onderwaarde
ring van de dollar ten opzichte van de
Westeuropese valuta's, doch de Japan
ners zijn er nog steeds in geslaagd de te
hoge dollarkoers ten opzichte van de
yen vast te houden. Deze schrijnende
voorbeelden geven weer hoe slecht het
gesteld is met de koersverhoudingen in
het internationale geldstelsel, dat wor
den beheerst door de 'dirty float'.
met Japan. Deze confrontatie heeft tot
een regelrechte handelsoorlog geleid.
Na langdurige onderhandelingen zou
Japan vrijwillig tot exportbeperking naar
de Verenigde Staten besluiten. Het re
sultaat was evenwel zo miniem, dat
Amerika besloot naar het valutaire wa
pen te grijpen. Het oplopen van de koers
van 250 yen per naar 200 yen per dol
lar, zou naar schatting het Japanse han
delsoverschot met 5 miljard vermin
deren. We zien dan ook, dat de onder
waardering van de yen voor de externe
Het slangarrangement
Als baken in het huidige systeem van
zwevende wisselkoersen moge het
slangarrangement gelden. Voor de valu
ta's van de aan dit arrangement deelne
mende landen gelden vaste interventie-
punten. De valuta's zweven gezamenlijk
tegenover de overige convertibele valu
ta's. De koersontwikkeling van de dollar
duwt de koersen van alle slangvaluta's
omhoog. Geen van de valuta's is echter
even sterk en daar vooral de afwente
ling van de vlucht uit de dollar op de
Duitse mark plaatsvindt, vinden er span
ningen binnen het slangarrangement
plaats. Het omhoog zweven van de
Duitse mark dwingt de overige slangva
luta's te volgen. De slang dreigde een
aantal malen uiteen te vallen en kon
slechts met kunst- en vliegwerk in stand
worden gehouden. (Zie onderstaande
tabel)
Ook bij de vorige valutacrises, die hun
oorsprong hoofdzakelijk vonden in het
pond en de dollar, werden andere valuta
in sterke mate meegesleurd. Een ieder
herinnert zich nog de guldencrisis uit de
herfst van 1976 toen de guldentarieven
op de geldmarkt tot astronomische
hoogte stegen. Daarmee werd de drei
gende devaluatie van de gulden afge
wend. Ten tijde van de crisis interve
nieerde De Nederlandsche Bank (gul
dens tegen overige valuta) voor f 5 mil
jard, ofwel in de omvang van 6 van de
binnenlandse geldhoeveelheid. Het ren
tewapen kan dan ook een krachtig wa
pen zijn om valutacrises af te wenden,
zoals ook voor de gulden in de herfst
van 1976 zo overduidelijk bleek. De mo
netaire politiek met de rente als onder
deel is in de Verenigde Staten essen-
Datum aanpassing van de diverse slangvaluta's
15/3/76 Frankrijk treedt uit en de Benelux verlaat haar onderling zeer nauwe in-
terventiepunten en neemt de marges over die in de slang gelden.
18/10/76 In de slang revalueert de Duitse mark met 2 en devalueert de Zweed
se en Noorse kroon 1 en de Deense kroon 4
4/4/77 Devaluatie van de Zweedse kroon met 6 en de Noorse en Deense
kroon ieder 3
29/8/77 Zweedse kroon devalueert 10% en treedt uit de slang, de Noorse en
Deense kroon devalueren ieder 5
De getoonde onverschilligheid van de 13/2/78 Weer devaluatie van de Noorse kroon en wel met 8
Verenigde Staten jegens de dollar, vindt
