geld- en
kapitaalmarkt
ruimte op de geldmarkt zoals die rond de maandultimo
van juli, augustus en september was (bedragen x f 1
miljoen).
netto
gebonden
ruimte of
overschot- speciale
door kas-
tekort I-) op
ten banken beleningen
reserve
geldmarkt
25/7
1 452
610
842
29/8
65
- 65
3/10
- 1 910 1 135
-775
Zoals te zien valt, werd in de beschouwde periode de
ruimte op de geldmarkt beduidend kleiner. Onder an
dere hierdoor is de rente in deze periode opgelopen.
Het tarief voor 3-maands interbancaire deposito's
steeg van 3 op 1 augustus via 3,88 op 29 augus-
tuis tot 4,81 op 3 oktober.
In een volgende aflevering zullen we aandacht schen
ken aan een aantal andere factoren die de geldmarkt
ruimte beïnvloeden.
In de periode dat Nederland dijkbewaking moest instel
len om het opzwiepende water in de gaten te houden
en dijkdoorbraken te voorkomen, brak ook voor De Ne-
derlandsche Bank het moment aan dat zij wederom de
houding moest aannemen van Jantje Brinkers, met
haar duim in de richting van de guldendam.
Deze bleek gelukkig (nog) niet doorlaatbaar zodat de
storm spoedig luwde en de schade beperkt bleef.
Daarbij kon De Nederlandsche Bank als Sint-Nicolaas
rondrijden om hier en daar de nodige guldens rond te
strooien ten einde de uit de valuta-onrust resulterende
geldmarktverkrapping tegen te gaan. De koek bleek
daarbij voor het bankwezen weggelegd en de gard
voor de valutaspeculanten. Onze circulatiebank moest
het betreuren dat zij de laatste groep niet in de zak kon
doen, hopelijk neemt de Kerstman ze nu mee op zijn
arreslee.
Het wild geraas op de valutamarkt deed zich overigens
op alle fronten voor. Zo daalde de dollar verder in de
koers en stegen de Duitse mark, Zwitserse frank en Ja
panse yen tot grote hoogten.
nemen. Daarbij werd van verschillende zijden op een
depreciatie/devaluatie aangedrongen terwijl onder an
dere De Nederlandsche Bank zich nog altijd een voor
stander van een sterke gulden toont. Zij meent name
lijk dat de mogelijke voordelen van een depreciatie
voor de concurrentiepositie weer teniet zullen worden
gedaan door de nadelige inflatoire gevolgen, waarbij
de depreciatie vrijwel automatisch zal worden gecom
penseerd. Een koppeling van de gulden aan de Duitse
mark zoals nu in de valutaslang gebeurt, geeft daaren
tegen een extern baken waarop het beleid kan worden
gericht. In hoeverre de valutaslang in de huidige ver
houdingen kan blijven voortbestaan blijft echter een
grote vraag.
De geldmarkt werd behalve door de valutaperikelen
ook beïnvloed door de altijd grote belastingafdrachten
die in november plachten plaats te vinden. De stille ge
tuige hiervan werd gevormd door het saldo van het
Rijk bij De Nederlandsche Bank dat tijdelijk tot meer
dan f 6 miljard opliep.
De Nederlandsche Bank ging de geldmarktverkrapping
te lijf met een scala van instrumenten. Zo werd er con
tant geïntervenieerd en werden er valutaswaps afge
sloten terwijl daarnaast de speciale beleningen tot ver
in november doorliepen.
Aan het begin van de maand waren al deze maatrege
len niet voldoende om de binnenlandse rentestijging
tegen te gaan zodat De Nederlandsche Bank naar haar
laatste middel greep, de discontoverhoging. Met in
gang van 11 november werden de tarieven met 1
verhoogd waardoor het wisseldisconto op 4,5
kwam, het promessedisconto op 5,5 en de voor
schotrente op 5 In de tweede helft van de maand
kon het geldmarkttekort wat teruglopen, waarbij ook
de speciale belening van f 1 145 miljoen op 22 novem
ber zonder veel moeite kon worden terugbetaald.
De rente op 3-maands interbancaire deposito's schom
melde sterk in de maand. Het gemiddelde kwam op
6,1 in november tegen 4,75 in oktober.
Ook de kapitaalmarkt ondervond de invloed van de ver
minderde belangstelling van het buitenland voor de
gulden. Dit resulteerde in zowel een relatief snelle ren
testijging als in een mislukken van een aantal achter
eenvolgende leningen. Dit begon bij de 7,5 obligatie
lening van de Algemene Bank Nederland per 1978-
1987 en zette zich voort bij de leningen van het verze
keringsconcern Ennia (f 100 miljoen a 7,75 met een
zelfde looptijd en de Banque de France du Commerce
Extérieur (f75 miljoen a 8 96) met een gemiddelde
looptijd van acht jaar.
Voor al deze leningen was de uitgiftekoers 99 Op de
laatste dag van de maand kon worden ingeschreven op
een 25-jarige BNG-lening ter grootte van f 100 miljoen
met een couponrente van 8,25 (uitgiftekoers
99,5
Het moment om een lening met een dergelijke looptijd
te testen kan als weinig gelukkig worden aangemerkt.
Desondanks werd de lening een redelijk succes.
De tarieven op de kapitaalmarkt vertoonden grote
sprongen.
De lange rentewijzer liep op van 7,94 in oktober tot
8,13 in november. Ook op de onderhandse markt de
den zich forse rentestijgingen voor.
Ten slotte zij vermeld dat het opvallend is dat de kapi
taalmarktrente-ontwikkelingen telkens worden ver
stoord als de couponrente op 7,5 komt.
In dezelfde periode heeft zich een uitgebreide discussie
ontsponnen over de waarde die de gulden dient aan te
