kanttekeningen bij
een eventueel
vestigingsbesluit
reisbureaus
In november 1976 is een eerste begin gemaakt met het aanbrengen van
enige ordening in de wereld van de reisbureaus door de afkondiging van de
Vestigingsbeschikking Reisbureaubedrijven.
Was het voordien theoretisch mogelijk om, zonder aan bepaalde eisen te
voldoen, met de verkoop van reizen te beginnen, na de afkondiging van de
beschikking werd de vestiging van een reisbureau afhankelijk gesteld van
het bezit van een vergunning.
Lange wettelijke weg
De voorwaarden waaraan voldaan moet
worden om een vergunning te verkrijgen
worden gebaseerd op de Vestigingswet
Bedrijven. Deze wet opent de mogelijk
heid om de vestiging van een bedrijf af
hankelijk te stellen van een vergunning,
die slechts verkregen kan worden als
aan bepaalde voorwaarden wordt vol
daan. Indien de overheid van mening is
dat voor een bepaalde branche een ver
gunning verplicht gesteld moet worden,
wordt bij afzonderlijk Vestigingsbesluit
deze branche aangewezen en worden -
binnen de grenzen die de wet aangeeft -
de vergunningseisen vastgesteld.
De vaststelling van een Vestigingsbe
sluit voor een bepaalde soort van bedrij
vigheid vraagt uiteraard enige tijd. Tijd
waarin met vertegenwoordigende in
stanties uit de wereld waarvoor de rege
ling zal gelden, overleg moet worden
gepleegd, terwijl middels een hoorzit
ting aan belanghebbenden de mogelijk
heid wordt geboden hun zegje over de
voorgenomen regeling te doen. In deze
voorbereidingsperiode, waarin aan de
komende regeling ruime bekendheid
wordt gegeven, zou een ongelimiteerd
aantal ondernemers nog snel een bedrijf
kunnen beginnen en zo het effect van de
te treffen regeling kunnen ondergraven.
Mr. C. J. B. Ebeling
stand gebracht, dan vervalt de regeling
en is de markt weer vrij. De vestigings
beschikking van november 1976 bepaal
de dat de bestaande verkooppunten van
reizen gehandhaafd konden blijven; voor
het openen van nieuwe verkooppunten
was voortaan een vergunning nodig.
Aanleiding in een rapport
Waarom, zo kan men zich afvragen,
heeft de overheid in 1976 gemeend tot
regeling van het reiswezen over te moe
ten gaan? De Staatssecretaris voor Eco
nomische Zaken heeft de totstandko
ming van een regeling nodig gevonden
omdat de noodzaak daartoe zou zijn ge
bleken uit een onderzoek naar de struc
tuur van het reisbureauwezen ingesteld
in 1972 en 1973. Over dit structuurrap
port, waaraan zeker niet door het gehele
reiswezen in Nederland is meegewerkt,
Om de bestaande situatie te kunnen be
vriezen in de tijd dat een vestigingsbe
sluit tot stand komt, kan een vestigings
beschikking worden afgekondigd. De le
vensduur van zulk een beschikking is
wettelijk beperkt om de desbetreffende
minister niet in de verleiding te brengen
het beoogde doel via een beschikking te
regelen en een met meer waarborgen
voor belanghebbenden omgeven besluit
maar achterwege te laten. De levens
duur van de beschikking is ten hoogste
anderhalf jaar. Is dan geen besluit tot
kan - en is - heel verschillend geoor
deeld. Het rapport vergelijkt op een aan
tal punten de situatie in de jaren waarin
het onderzoek heeft plaatsgevonden
met de uitkomsten van een onderzoek
van het Centraal Bureau voor de Statis
tiek uit 1966. Voor wat de reisorganisa
toren betreft constateert het rapport een
daling met dertig procent als gevolg van
de plaatsgevonden concentraties. Wat
de situatie bij de reisagenten betreft,
daar wordt een zodanige toeneming ge
constateerd, dat het aantal tussen 1966
en 1973 is verzesvoudigd. Deze wel
haast explosieve toeneming van het
aantal reisagenten houdt verband met
het feit dat een aantal banken de ver
koop van reizen ter hand heeft geno
men. Daarbij moet bedacht worden dat
de uitbreiding van het aantal verkoop
punten betrekking heeft op de verkoop
van pakketreizen en dat deze uitbreiding
de pakketreis in niet geringe mate gepo
pulariseerd heeft. Noemen we de pak
ketreis het confectie-artikel in reizenland
dan kunnen we constateren dat het
maatwerk goeddeels in handen is geble
ven van de reis- en passagebureaus.
Zoals al opgemerkt, zijn in de reiswereld
wel vraagtekens geplaatst bij de waarde
van de gegevens, die in dit structuurrap
port zijn neergelegd. Niettemin heeft de
overheid gemeend op basis van dit
structuurrapport tot een regulering op
dit terrein te moeten overgaan.
Voor confectie andere eisen
dan voor maatwerk
De methoden waarop een regeling tot
stand wordt gebracht heb ik aan het be
gin van dit artikel aangegeven. Sinds no
vember 1976 geldt de vestigingsbe
schikking; medio 1978 dient deze ge
volgd te worden door een vestigingsbe
sluit. Als eerste stap op de - lange -
weg naar de afkondiging van dit besluit
is in juni van dit jaar aan een speciale
commissie van de Sociaal-Economische
Raad advies gevraagd over een aantal
hoofdlijnen voor een definitieve rege
ling. Deze commissie brengt haar advies
eerst uit nadat aan belanghebbenden de
gelegenheid is geboden om hun wensen
en bezwaren naar voren te brengen,
eerst schriftelijk en nadien tijdens een
hoorzitting.
Van beide mogelijkheden hebben wij
gebruik gemaakt. Zowel schriftelijk als
tijdens de hoorzitting is door ons aange
drongen op het aanbrengen van onder
scheid tussen verkopers van maatwerk
enerzijds en confectie anderzijds, een
onderscheid dat gerechtvaardigd wordt
door het aangeboden produkt. Verder
hebben wij er op gewezen dat de eis om
op elk verkoooppunt te beschikken over
een vakbekwame, gediplomeerde be
heerder een onnodige belasting mee
brengt, dat de opleiding tot het vereiste
diploma moet kunnen plaatsvinden in
ons eigen opleidingsinstituut, terwijl ten
slotte de eisen van kredietwaardigheid
geen dubbele last op ons mag leggen,
naast de bestaande eisen op dit punt
welke voor banken reeds gelden.
Wie de wereld van de reizenverkopers
beziet, kan constateren dat in de aange
boden mogelijkheden duidelijk een
tweedeling is te maken. Een aantal reis
bureaus beperkt zich tot bemiddeling bij
de verkoop van pakketreizen, die door
een reisorganisatie worden aangebo
den. Een andere groep reisbureaus is
daarnaast werkzaam op het terrein van
