geld- en
kapitaalmarkt
De afgelopen weken was er een zekere eenduidigheid
tussen de Nederlandse politiek en economische om
standigheden te ontdekken. Zo resulteerden de verkie
zingen in een aantal grote partijen dat gelijk werd aan
het niveau van de geldmarktrente (3); daarbij werd het
aantal zetels van liefst 3 partijen teruggebracht tot het
percentage van de callgeldrente (1) en werd de kabi
netsformatie meteen al toegespitst op een aantal mi
nisterposten gelijk aan de hoogte van de kapitaalmarkt
rente (8). De Nederlandse situatie kennend valt niet te
verwachten dat dergelijke overeenkomsten nog lange
tijd zullen kunnen worden gevonden.
Sedert het vorige overzicht is de situatie op het valutai-
re front aanmerkelijk rustiger geworden. Met name trad
er in de verkiezingstijd een kentering op in de grote be
langstelling voor de gulden. Daarmee namen de span
ningen en de interventies - binnen de slang weer
(enigszins) af.
Nadat de geldmarkt in de eerste helft van de maand
mei enerzijds de verruimende werking had ondervon
den van de valuta-interventies en de grote Rijksuitke
ringen en anderzijds de verkrappende werking van met
name belastingbetalingen en stortingen op leningen
van het Rijk, trad rond de medio de situatie op dat De
Nederlandsche Bank ondanks een in het verschiet lig
gende verdere verruiming de markt voor één week te
gemoet kwam om de kortstondige krapte (en daarmee
hogere tarieven die tot valuta-invoer zouden kunnen
leiden) tegen te gaan. Hiertoe sloot zij voor de week
van 16 tot 24 mei een speciale belening af tegen 1
ter grootte van f505 miljoen. In de daaropvolgende
weken kon de normale seizoenmatige verruiming van
de geldmarkt voortzetting vinden. Deze kwam ook in de
tarieven tot uiting; zo daalde de rente op 3-maands in-
terbancaire deposito's van 4,98 in april tot 3,13 in
mei terwijl zij op 15 juni 2,75 bedroeg.
Ten einde de mogelijkheid te hebben om de eventueel
te groot geachte ruimte op de geldmarkt af te romen
heeft De Nederlandsche Bank sinds 19 mei de kasre-
serve weer toepasbaar gemaakt door het maximum
percentage op 2 te stellen. Medio juni was het weke
lijkse percentage echter nog steeds niet effectief ge
worden. Dit moet mede worden verklaard uit de nog al
tijd labiele valutaire omstandigheden.
De Agent van het Ministerie van Financiën heeft van de
ruimte op de geldmarkt gebruik gemaakt door van 1 tot
en met 3 juni schatkistpapier over de toonbank af te
geven. Het ging om 5-jaars papier met een rente van
57/s In totaal werd f218 miljoen geplaatst hetgeen
even meer was dan het bedrag dat begin juni verviel.
Tot nu toe is in 1977 een viertal keren schatkistpapier
geëmitteerd ten bedrage van f 1 437 miljoen.
Hiertegenover verviel slechts f 445 miljoen.
Van grote betekenis voor de toekomstige ontwikkelin
gen op de geld- en kapitaalmarkt was het feit dat op 17
mei de directe kredietbeheersing officieel werd aange
kondigd.
Zij houdt het volgende in:
De korte binnenlandse kredieten aan de private sector
en de lange binnenlandse uitzettingen, voor zover deze
niet gefinancierd zijn met bepaalde lange gelden, mo
gen met 12V4 stijgen in 1977 ten opzichte van het
basisbedrag van het gemiddelde van het laatste kwar
taal van 1976.
Daarnaast mogen de uitzettingen gefinancierd met,
met name genoemde, kapitaalmiddelen die een oor
spronkelijke looptijd hebben van ten minste 5 jaar (obli
gatieleningen, onderhandse leningen maar ook kapitaal
en reserves) onbeperkt doorgaan.
Vanaf juli zullen maandelijks de toetsingen plaatsvin
den. Zodra de kredietinstellingen te zamen de voor hen
geldende norm hebben overschreden zullen de indivi
duele banken die in overschrijding zijn een renteloos
deposito bij De Nederlandsche Bank moeten aanhou
den. In tegenstelling tot vroegere regelingen wordt
men niet geacht door het aanhouden van dit deposito
aan de norm te hebben voldaan.
Met name de mogelijkheid lange gelden door te geven
blijkt tot nu toe een duidelijke invloed op de tarieven van
de onderhandse markt te hebben. Hieruit kan ook de
grote discrepantie van circa Vt tussen de rente op de
openbare en onderhandse markt worden verklaard.
De ontwikkelingen op de openbare kapitaalmarkt zijn
sinds begin mei nogal turbulent geweest. Zo kwam er
een duidelijke versnelling in de opeenvolgende emis
sies die door een aantal factoren niet op voldoende ma
nier in de markt konden worden opgevangen. Het ge
volg hiervan was dat een aantal emissies mislukte en
de daling van de kapitaalmarktrente tot stilstand
kwam. Deze kwam op 7,87 in mei tegen 7,92 in
april, medio juni bedroeg zij 8,05
Na de Staatslening op 3 mei kon er in dezelfde maand
op nog 8 leningen worden ingeschreven met een geza
menlijk nominaal bedrag van f603 miljoen. De rente
percentages verschilden tussen 71/2 en 8% en de
gemiddelde looptijden tussen 5'/2 en 18 jaar. Opvallend
was dat de twee leningen van de banken die hieronder
vielen (f150 miljoen kapitaal-obligaties van de ABN
met een rente van 8V2 en een gemiddelde looptijd
van IOV2 jaar en f 50 miljoen obligaties van de Neder
landse Credietbank met dezelfde looptijd maar 'A la
gere rente) relatief hoog waren geprijsd. Dit kon niet
worden gezegd van 71/2 leningen van Nationale-Ne-
derlanden (f 100 miljoen, gemiddelde looptijd 5V2 jaar)
en de EIB (f100 miljoen, gemiddelde looptijd 8 jaar).
Beide mislukten dan ook. Hetzelfde gold voor de
BNG-lening die eind mei werd uitgegeven (f150 mil
joen a 8 gemiddelde looptijd 18 jaar).
Ook in juni bleef het aantal emissies groot maar ging
het om relatief kleine bedragen. Bij de eerste vijf lenin
gen in deze maand lagen de gemiddelde looptijden tus
sen 51/2 en IOV2 jaar en de couponrente tussen 73A en
van 9 Opvallend waren de 7% lening van Parisbas
(f40 miljoen, gemiddelde looptijd 5% jaar) die te
scherp was geprijsd en de grote lening van de Konink
lijke Nedlloyd Groep NV (f150 miljoen, 8V2 IOV2
jaar), die eveneens mislukte.
In het oog lopend bij de emissiestroom is niet alleen
het scala van voorwaarden maar ook het feit dat er dit
jaar reeds een aantal industriële bedrijven heeft ge
leend.
Voorts was er weer een tweetal aandelenemissies, dit
maal van de ABN en de verzekeringsmaatschappij AM-
FAS.
