af
bezit en beheer van grond
bestemd en grond welke een stedelijke bestemming
heeft. Dit verschil zal de gemeenschap bij toepassing
van de gebruikswaarde bij onteigening niet behoeven
te betalen.
Tijdens de behandeling van het wetsontwerp in de
Tweede Kamer kwam er een complicatie in de vorm
van de z.g. 'negatieve ontwikkelingsschade'. Een mon
sterlijke uitdrukking, die op zich niets van zijn bedoeling
duidelijk maakt en alleen maar doet vermoeden dat er
iets ergs aan de hand is, gezien de woorden 'negatief'
en 'schade'.
Men heeft hier op het oog het verschijnsel,dat een boer
of tuinder, die ziet aankomen dat de grond van zijn
bedrijf wordt onteigend, geen nieuwe investeringen
meer zal doen en in het algemeen de ontwikkeling van
belang wordt gediend, iedereen daar op zijn tijd voor
deel van heeft.
Een uitzondering wordt gemaakt voor degeen die in
vergaande mate wordt getroffen: in artikel 49 van de
Wet op de Ruimtelijke Ordening is deze uitzondering
neergelegd. De formulering is echter zeer algemeen
gehouden, zodat het niet mogelijk is precies aan te
geven hoe groot een vergoeding is en dit artikel is dan
ook nog nooit toegepast.
Beheer
Naarmate de overheid zich in detail met het doen en
laten van de burger gaat bezig houden, zal een meer
uitgewerkte regeling noodzakelijk worden. Dit geldt in
het bijzonder voor het beheer van het landschap. Zoals
de regering reeds stelde in de nota waarin de relatie
tussen landbouw en landschap wordt beschreven, zal
zijn bedrijf zal vertragen zo niet stilzetten. Voor zover de
betrokkene grondeigenaar is, kon hij onder de bestaan
de wetgeving een deel van de hierdoor gederfde inko
mens terugkrijgen doordat hij niet de landbouwwaarde
maar de hogere marktwaarde kon incasseren. Door
toepassing van de gebruikswaarde zou deze compen
satie vervallen. Bij de behandeling van de wetswijziging
heeft men gezocht naar een manier om deze compen
satie te handhaven. Een compensatie overigens, die in
de praktijk tot nog toe geen direct verband houdt met
de geleden schade omdat men afhankelijk is van de
situatie op de grondmarkt op een bepaald ogenblik. Een
speciale wettelijke regeling van de compensatie zou
veel preciezer moeten gebeuren.
Nooit toegepast
Het terrein dat hiermede betreden werd, ligt vol voet
angels en klemmen. De overheid is nl. voortdurend
doende met het treffen van regels in het algemeen
belang welke nadelige gevolgen kunnen hebben voor
sommige burgers. Als dat alleen maar zou kunnen
wanneer daar een vergoeding tegenover staat, dan zou
het zo kostbaar worden dat er nauwelijks regelingen
getroffen kunnen worden. Daarom worden dergelijke
vergoedingen in het algemeen niet gegeven, waarbij
ervan uitgegaan wordt dat wanneer het algemeen
de overheid maar voor een beperkte oppervlakte ertoe
overgaan het beheer voor rekening en verantwoording
van de overheid zelf ter hand te nemen en de betrokken
gebieden aan te kopen. Voor een belangrijk deel zal de
agrariër op een andere manier ertoe worden gebracht
om aan een goed landschap mede te werken.
De Minister van Landbouw heeft nu aan het Land
bouwschap een ontwerp voorgelegd voor een regeling
volgens welke beheersovereenkomsten afgesloten
kunnen worden. Hierbij gaat het er om dat boeren en
tuinders een overeenkomst kunnen afsluiten, waarbij zij
zich tegen een bepaalde vergoeding verplichten aan
het beheer van het landschap mede te werken. Ook is
er een regeling waarbij het mogelijk wordt vergoedin
gen te geven voor bepaalde werkzaamheden voor het
onderhoud van het landschap.
Oplossing
In de beheersovereenkomsten zitten elementen van de
oplossing waarnaar men bij de wijziging van de wet op
de onteigening zo naarstig heeft gezocht. In het ont
werp voor de beheersovereenkomsten wordt het
beginsel gevolgd dat iemand ondanks de opgelegde
beperkingen in de bedrijfsuitoefening, evenveel aan
inkomen moet ontvangen als een bedrijf dat zulke
beperkingen niet heeft en overigens in dezelfde om-
