37
bestemming die Terugblikker graag aan
alle verdedigingswerken zou willen ge
ven.
Een vreedzame erfenis uit rumoerige tij
den is de bekende Pyramide van Auster-
litz die werd opgeworpen door Napole
ons troepen (waaronder ook stoere Ba
taven!) op instigatie van generaal De
Marmont om de verveling te verdrijven.
Het dorpje Austerlitz werd toen gesticht.
Boven: de oprijlaan van
het huidige Geerestein.
Onder: de toren van Klein
Geerestein in ongepleis-
terde staat.
Rechts: de Pyramide van
Austerlitz is een histo
risch monument, maar
ook al generaties lang
een geliefd doel voor een
dagje uit, mede door de
grote speeltuin aan de
voet van de heuvel en de
omliggende bossen.
jaren geleden. Een teruggang ook al te
wijten aan cultiveren van gronden en
vervuilen - door insecticiden - van het
milieu. Helaas, de eigen levensstijl, de
rust en beslotenheid, 'dat en nog veel
meer wat ons, verst naar het westen
vooruitgeschoven, dorp met zijn Ve-
luws-Saksische bouwtrant aan bekoor
lijke landelijke eenvoud deed zien,
moest meedogenloos plaats maken voor
wat de nieuwe tijd eiste, de regelrechte
v tfjgf.
Veranderingen en samenbundeling zijn
beide zeer noodzakelijk. De geschiede
nis van de landbouwcoöperaties - in de
meest ruime zin - is daarvan een spre
kend voorbeeld. Zo deed en doet het
Utrechts Landbouw Genootschap (ULG)
als oudste van de provinciale landbouw-
maatschappijen (opgericht in 1841) be
langrijk werk voor de aangesloten boe
ren en mag nog wel eens gememoreerd
worden dat reeds in 1877 te Aardenburg
de coöperatieve aankoopvereniging
'Welbegrepen Eigenbelang' werd opge
richt als eersteling van vele navolgers.
De voormannen, van wie zonder enige
twijfel aangenomen moet worden dat zij
hun kennis, kunde en tijd ten bate van
het algemeen welzijn besteedden, on-
Linksboven: een gravure
naar een tekening van de
bekende Jan de Beyer
van Geerestein in de
achttiende eeuw.
Ook al heeft de hedendaagse boer nog
een eigen levensstijl, hij moet wagen
wijd openstaan voor zinvolle vernieu
wingen, die hij echter wel op een goud
schaaltje mag afwegen want wat van
daag wordt gepropageerd moet morgen
weer worden 'teruggedraaid' of voor
nóg beter en nieuwer methoden plaats
I maken, waarvan het werkelijke nut niet
J altijd zorgvuldig wordt bestudeerd.
De verhalen bij de schouw over dwaal
lichten, witte juffers en toverkollen wor
den allang overstemd door het lawaai
van verkeer, radio en televisie. 'Des drij
vers geweldige roede jaagt rustloos ons
voort op ons pad'
(beekjes) doorbroken' was voor legers
moeilijk begaanbaar. Toch waren er wel
enkele goede doorgangen aanwezig.
Om deze te belemmeren werd de Wou-
denbergse Schans aangelegd naast en
kele andere verdedigingswerken, waar
van nog overblijfselen aanwezig zijn.
In 1629 naderden de Spaanse troepen.
Dit was genoeg voor de dappere verde
digers om zo snel mogelijk te vluchten
waardoor het gehele verdedigingsstel
sel, w.o. ook de 'Roode Haan' bij Vee-
nendaal open kwam te liggen.
De vijand overliep het Gooi en kon tot bij
Amsterdam dóórdringen! Tóén deed de
schans dus geen dienst en heeft dat
daarna evenmin behoeven te doen; een
Woudenberg en omgeving zijn zeer be
kend geweest om de tabaksteelt die
thans geheel is verdwenen. Nog in 1814
waren 85 'bunder' met tabak beplant en
telde men 80 tabaksschuren. Enkele van
deze bijzonder gebouwde lange schuren
(soms in zeer vervallen staat) zijn in het
landschap nog wel aanwezig. Naast
schapenhouderij (waarvan de mest 1
werd aangewend om het land vrucht
baar te maken) en annex daarmee wol-
kammerijen en weverijen bestond een
belangrijke bijenteelt. Sommige imkers
hadden honderden korven! Nu nog is in
Veenendaal een jaarlijkse bijenmarkt,
die echter op geen stukken na meer zo
groot is als nog maar enkele tientallen
trottoirs waarlangs winkelpuien met
neonverlichting verrezen en waar de
taak der geschoren lindebomen door
zonwerende markiezen overgenomen
werd
Woudenberg is niet de enige plaats
waarop deze weemoedige gedachte be
trekking kan hebben. Heeft dit verlies
plaats moeten maken voor iets wat wer
kelijk zóveel beter is?
Een geheel ander werkje is het gedenk
boek 'Gouden baken in groene vallei' het
gedenkboek van de Coöperatie Wou-
denberg-Maarn bij het vijftigjarig be
staan in 1959.
De laatste jaren van dit vijftigjarig be
staan vormen wel een tijdvak van zo
diep ingrijpende veranderingen als wel
nooit in zo korte tijd zullen zijn opgetre
den.
