geld- en
kapitaalmarkt
Geldmarkt
De dalende tendens die in de tweede helft van de
maand oktober op de geldmarkt te constateren was
zette zich gedurende de gehele maand november, met
een korte onderbreking na de maandmedio, vrijwel on
afgebroken voort. Voor de tweede achtereenvolgende
maand kon daardoor het maandgemiddelde van de
3-maands interbancaire deposito's met ruim 2 punten
dalen. Het novembercijfer kwam hiermee op 8.33. Voor
het eerst sinds juli kwam de geldmarktrente weer on
der het niveau van de kapitaalmarkttarieven, hetgeen
erop duidt dat er een ontwikkeling gaande is in de rich
ting van meer normale verhoudingen, nadat de afgelo
pen zomer de geldmarktrente, vooral als gevolg van va-
lutaire onevenwichtigheden, tot ongekende hoogte
was gestegen. De huidige rentedalingen kunnen, even
min als de stijgingen enkele maanden geleden, niet los
gezien worden van de positie van de gulden binnen het
Europese valuta-arrangement. Sinds de aanpassingen
van de spilkoersen, op 18 oktober, bevindt de gulden
zich weer boven in de slang, hetgeen onder meer toe
geschreven kan worden aan de relatief hoge rentestan
den en het feit dat een, waarschijnlijke, verhoging van
de olieprijzen gunstige gevolgen zal hebben voor onze
betalingsbalans. De Nederlandsche Bank was hierdoor
in staat om vrijwel de gehele maand geldmarkt verrui
mende valuta-aankopen te verrichten.
Daarnaast werd een potentiële verkrapping, als gevolg
van grote belastingafdrachten en het aflopen van
steunmaatregelen van De Nederlandsche Bank, de kop
ingedrukt doordat nieuwe geldmarktverruimende
maatregelen werden getroffen. Tegenover de, begin
november, aflopende dollarswaps werden nieuwe 1, 2
en 3-maandsswaps afgesloten. Later in de maand
kwam De Nederlandsche Bank de banken verder tege
moet met nieuwe swaps, wederom met een rente van
ca. 9 waardoor het bestand hiervan opliep tot ruim
boven de f 1 miljard. Voorts werden de lasten van de
banken die per 15 november f 1285 miljoen speciale
beleningen moesten aflossen verlicht door de inschrij
ving open te stellen op nieuwe beleningen tegen een
rente van 8% Er werd voor f 1038 miljoen inge
schreven, waarvan f 727 miljoen werd toegewezen.
Eind november bedroeg het totaal van markt verrui
mende interventies van De Nederlandsche Bank (exclu
sief contante valuta-aankopen) naar schatting tegen de
f 2 miljard.
Dat, vooral gedurende de tweede helft van de maand,
de krapte op de geldmarkt aanzienlijk kleiner werd
moge eveneens blijken uit de netto voorschotten welke
de banken bij De Nederlandsche Bank opgenomen had
den. Begin november was dat (exclusief speciale bele
ningen) het geval voor bijna f2 miljard. Daar het totale
bankwezen binnen het contingent gemiddeld een be
roep van ca. f 1 miljard op De Nederlandsche Bank kan
doen duidt dit erop dat aan het begin van de maand
een aantal banken hun gemiddeld contingent aanzien
lijk overschreden hadden. Tegen het einde van de
maand (op 29 november) was het nettoberoep op De
Nederlandsche Bank (exclusief speciale beleningen) te
ruggelopen tot f206 miljoen, wat een aanzienlijke ver
betering genoemd kan worden.
De sterke positie van de gulden en de, door de verrui
ming op de geldmarkt veroorzaakte, rentedaling resul
teerde erin dat De Nederlandsche Bank op 29 novem
ber haar tarieven met 1 punt kon verlagen. Het wissel
disconto kwam van 7 op 6 en het promessedisconto
van 8 op 7
Hoewel reeds enige tijd rekening gehouden werd met
een discontoverlaging kwam de aanpassing met een
vol punt toch nog vrij onverwacht. Deze zevende aan
passing van de officiële tarieven in 1976 kwam na een
serie verhogingen waarvan de laatste in augustus
plaatsvond. Ondanks de daling van zowel de markt- als
de officiële tarieven blijft de rente in ons land nog aan
zienlijk boven het niveau van onze belangrijkste han
delspartner, Duitsland, waar het wissseldisconto 3'/2
bedraagt.
Kapitaalmarkt
Na de sterke daling van de kapitaalmarkttarieven in ok
tober was er ook in november een neerwaartse ten
dens die duidelijk tot uiting kwam in de laatste week
van de maand. De rentewijzer kwam toen beneden de
8V2 Het maandgemiddelde kwam uit op 8,67 tegen
9,32 in oktober. In tegenstelling tot de onderhandse
markt waar de handel in de verslagperiode vrij gering
was, neemt de laatste tijd de belangstelling voor open
bare emissies weer toe. Naast de ABN-lening werden
er in november nog vier andere leningen geplaatst.
Slechts de lening van de Rijnlandse Discontobank C.V.
kon niet tot de successen worden gerekend. Wel kon
dat, zij het met mate, bij de zesde staatslening van dit
jaar. Op deze 8% lening met een gemiddelde looptijd
die, met IOV2 jaar, aanzienlijk uitkomt boven hetgeen
dit jaar gebruikelijk was, kon via het tendersysteem
worden ingeschreven. Tegen een koers van 100%
werd f300 miljoen uit de markt genomen.
Na de staatslening leek een ware emissiestorm los te
breken, welke erin resulteerde dat op een gegeven mo
ment de inschrijving op drie verschillende leningen
openstond. Het betrof 8% leningen van de Nationale
Investeringsbank N.V. f75 miljoen) van de BNG (f 100
miljoen) en van de N.V. Export Financieringsmaat
schappij (f30 miljoen). De gemiddelde looptijden wa
ren respectievelijk 5V2, 13 en 5V4 jaar. Met name de
BNG-lening met een vrij lange looptijd werd bij de aan
kondiging met enige reserves ontvangen. Toen echter
in één week tijd de kapitaalmarktrente met bijna 0,2
punt daalde, de koers van uitgifte op 99,5 bepaald
werd en bovendien het disconto met 1 punt werd ver
laagd, ontwikkelde deze lening zich tot een uitslaande
brand. De toewijzing kon dan ook slechts zeer gering
zijn.
Uit de ervaringen van de laatste maand blijkt dat er op
dit moment ruimere mogelijkheden komen voor lenin
gen met lange looptijden. Inclusief de 9 kapitaalobli
gatielening van de AMRO van f150 miljoen met een
gemiddelde looptijd van 13 jaar die op de laatste dag
van de maand aangekondigd werd, hadden 5 van de 10
leningen waarop sinds 1 oktober kon worden inge
schreven een gemiddelde looptijd van meer dan 10
jaar.
