meer inzicht in
alternatieve
beleidsuitkomsten
dringend gewenst
n de twee volgende bijdragen
schenkt drs. H. A. de Werker,
Hoofd van de Stafgroep Studie
dienst van de Centrale Rabobank,
aandacht aan enkele hoofdpunten
van het regeringsbeleid, zoals die
zijn terug te vinden in de Miljoe
nennota 1977 en de Economische
Structuurnota.
kern van ons maatschappelijk bestel.
'Hoezeer het mij ook spijt, ik moet con
stateren dat de grote sprong voorwaarts
in de overheidsuitgaven en het nivelle-
ringsbeleid de werkloosheid hebben be
vorderd en de bestrijding ervan hebben
belemmerd en dat dit ook voor de ko
mende jaren zal geiden. Bovendien is
daardoor de kern van ons economisch
systeem zozeer aangetast en wordt dat
ook in de komende jaren zozeer onder
mijnd, dat na een periode van voort
gaande werkloosheid, de beslissingen
steeds meer in Den Haag genomen zul
len worden en het ambtenarenapparaat
steeds machtiger zal worden. Dat is niet
slechts een kwestie van economische
instellingen en regelingen, doch raakt de
Het grijpt vooral ook diep in in het per
soonlijke leven van de afzonderlijke
werknemer'.
Aldus samenvattend besluit prof. dr. Th.
Stevers zijn alles behalve opwekkende
maar daarom niet minder belangwek
kende beschouwing na de derde dins
dag in september.
Tegelijkertijd verscheen in het Econo
misch Dagblad een commentaar van
prof. dr. A. Heertje waaraan wij het vol
gende ontlenen.
'De overheid heeft de voorwaarden ge
schapen voor een belangrijke verbete
ring van onze economische situatie.
Maar de vraag blijft natuurlijk of alle be
trokkenen daarop op een positieve wijze
reageren. Onze persoonlijke taxatie is
dat zulks inderdaad het geval zal zijn.
Het inzicht zal rijpen dat het onderne
mingsklimaat in ons land door het indie
nen van deze begroting een wezenlijke
verbetering heeft ondergaan. Een ratio
nele calculatie van de met het investe
ren verbonden risico's zal in de meeste
gevallen leren dat het verstandig is weer
in Nederland te gaan investeren. Door te
laat of niet, of elders te investeren zal
blijken dat men in vele opzichten de
boot mist'.
Een grotere tegenstelling dan spreekt uit
de voorgaande commentaren op het
O door de regering voor 1977 en volgende
jaren in het vooruitzicht gestelde soci
aal-economische beleid is nauwelijks
denkbaar. Te meer is dit het geval wan
neer men bedenkt dat de reactie van
prof. Stevers uit een onverdachte hoek
komt. Hij is lid van de PvdA en neemt
binnen deze partij actief deel aan de dis
cussies over de economische politiek.
Het zou niet juist zijn om de weergege
ven standpunten te bestempelen als
symptomatisch voor de wijze waarop de
miljoenennota in het algemeen is ont
vangen. Zo optimistisch als Heertje heb
ben slechts weinigen zich uitgelaten,
terwijl de beschouwing van prof. Ste
vers van een zodanig hoog niveau is dat
men onrecht zou doen door deze op een
lijn te plaatsen met het merendeel van
de kritische commentaren. Beide reac
ties onderstrepen echter wel hoe buiten
gewoon moeilijk het is om ten aanzien
van het sociaal-economisch beleid tot
een vergelijk te komen. Een belangrijk
beletsel hierbij vormt met name ook
het ontbreken van inzicht in de uit
komsten van alternatieve beleidspro
gramma's. Dit laatste zal door iedere
kritische beoordelaar als een ernstig
gemis gevoeld worden.
Wensen en mogelijkheden
Zoals bij iedere vorm van beleid, heeft
een regering bij het uitstippelen van lij
nen voor de toekomst te maken met
wensen en mogelijkheden. Uitgaande
van deze wensen en mogelijkheden
komt men tot concrete doelstellingen.
Wat de wensen betreft zal een regering
als regel zoveel mogelijk aansluiting
zoeken bij de programma's van haar po
litieke achterban. Zo hebben bij de hui
dige regering spreiding van kennis, inko
men en macht alsmede de zorg voor het
milieu, de ruimtelijke ordening, een zui
nig gebruik van energie en grondstoffen
en de ontwikkelingslanden een hoge pri
oriteit. Tegelijkertijd is men er zich ech
ter van bewust dat het beleid ten aan
zien van deze aspecten niet ten koste
van alle andere zaken mag gaan. Met
name de werkgelegenheid en de inflatie
zijn in de huidige verhoudingen zaken
waar niemand meer om heen kan. Een
