's morgens vroeg een schatting te maken
Deze worden voor het overgrote deel via
'Kleingeld' wordt in de regel afgestort ten
gunste van de postgirorekeningen van de
Centrale Bank. In dat geval heeft de
afstorting pas invloed op de positie op
het moment, dat het saldo van de
Postgiro wordt weggetrokken.
Om de invloed van de geldaanvragen op
de liquiditeit dagelijks zo vroeg mogelijk
te kennen, maakt de Centrale Kas een zo
nauwkeurig mogelijke raming aan de
hand van zich dagelijks wijzigende ge
gevens, bijvoorbeeld invloeden van het
weekend, de maandultimo, vakanties,
sinterklaasaankopen en dergelijke.
Ik ga hier bewust voorbij aan de proble
matiek van elke 'kassier', die de continuï
teit van een onbelemmerd chartaal beta
lingsverkeer elke dag opnieuw moet
afwegen tegen het aanvaarden van daar
uit voortvloeiend - onherroepelijk -
renteverlies.
Het conventionele bankgiroverkeer
neemt, hoewel het qua omvang nog
belangrijk genoeg is, steeds verder af ten
gevolge van de geleidelijke overgang
naar het geautomatiseerde girale beta
lingsverkeer. De benodigde informatie
omtrent het verkeer naar andere bank
instellingen is tijdig bekend. De infor
matie omtrent het verkeer afkomstig van
andere bankinstellingen is pas na sluiting
van de geldmarkt (12.00 uur) beschik
baar. Om onnodig renteverlies te voor
komen worden hiervan ramingen ge
maakt, onder andere gebaseerd op voor
gaande week- en maandpatronen.
Door de enorme toename van het ge
automatiseerde bankgiroverkeer is
Positie-opmaak sterk afhankelijk gewor
den van de Bankgirocentrale. Omdat de
eindafrekening, die plaatsvindt via de
rekening bij De Nederlandsche Bank, pas
omstreeks het sluitingsuur van de geld
markt bekend wordt, is het nodig
's morgens vroeg daarvan een schatting
te maken. Daartoe is een intensief con
tact met de Bankgirocentrale noodzake
lijk.
Om deze betalingsstromen zo goed
mogelijk onder controle te houden en
dagelijks een zo nauwkeurig mogelijke
prognose te maken, is volledige kennis
vereist van de verwerkingsprocedure bij
de Bankgirocentrale.
Het betalingsverkeer via de Girodien
sten stelt weer heel andere eisen. Ener
zijds zal een dusdanig saldo moeten
worden aangehouden, dat te allen tijde
de betalingsopdrachten zonder vertra
ging kunnen worden uitgevoerd. Ander
zijds zal uit rentabiliteitsoogpunt het
saldo minimaal gehouden moeten wor
den. Daartoe is een grondig inzicht nodig
in de verwerkingsprocedure bij de Post
giro. De aangesloten banken zijn onge
twijfeld op de hoogte met deze proble
matiek uit hoofde van het saldobeheer
van de eigen postgirorekeningen.
Het telefonisch betalingsverkeer (zo
wel binnen- als buitenlands) neemt een
bijzonder belangrijke plaats in, mede
omdat het daarbij om zeer grote bedra
gen gaat.
Dit betalingsverkeer vindt hoofdzakelijk
in de morgenuren plaats en omdat de
verrekening nog dezelfde morgen moet
plaatsvinden, brengt dit voortdurend
mutaties in de liquiditeitspositie mee.
Daar het telefonisch betalingsverkeer
zich toespitst op het laatste uur voor
sluiting van de geldmarkt, is het nodig
van het effect daarvan op de liquiditeits
positie.
De verrekening van dit betalingsverkeer
vindt plaats via de rekeningen-courant
met de desbetreffende bankinstellingen.
Om de saldi op deze rekeningen uit rente
overwegingen minimaal te houden, moe
ten zowel de betalingsstromen als de
betrokken kanalen uitermate goed wor
den beheerst. Dit betreft voor Positie-
opmaak uitsluitend de rekeningen van de
Centrale Bank bij andere banken, de
zogenaamde nostro-rekeningen. De
rekeningen van andere banken bij de
Centrale Bank worden door deze banken
zelf beheerd.
Wel zal met de mutaties daarop rekening
moeten worden gehouden bij het vast
stellen van de liquiditeitspositie, omdat
deze banken dezelfde intentie hebben,
namelijk minimalisering van het saldo.
Dit betekent, dat overschotten zullen
worden weggetrokken en tekorten aan
gevuld via nostro-rekeningen of De
Nederlandsche Bank, waardoor een wijzi
ging in de liquiditeitspositie zal ontstaan.
In de praktijk is kostenminimalisatie ten
aanzien van het telefonisch betalingsver
keer grotendeels afhankelijk van een
juiste informatie-overdracht. Het verkeer
wordt uitsluitend beperkt door de tijds
limiet van 12.00 uur, het moment van de
saldoverrekening. Ter voorkoming van
stagnaties is het daarom van het groot
ste belang, dat de piek in het telefonisch
betalingsverkeer zo vroeg mogelijk valt.
Betalingen uit hoofde van het effecten
verkeer vinden voor het grootste deel
plaats via de rekening bij De Nederland
sche Bank en de rekeningen bij andere
bankinstellingen. Deze bedragen zijn in
de regel tijdig en vrij exact bekend, zodat
daaruit weinig problemen voortvloeien.
De uit valutatransacties voortvloeien
de betalingen zijn in de regel twee
dagen van te voren bekend. Deze betalin
gen lopen via de rekening bij De Neder
landsche Bank of via rekeningen met
andere bankinstellingen. In gevallen, dat
de betaling plaatsvindt via loro-rekenin-
gen, is speciale aandacht vereist, omdat
de betrokken banken de saldi zullen weg
trekken of aanvullen via De Nederland
sche Bank of via rekeningen bij andere
banken. Op dat moment hebben deze
bedragen invloed op de liquiditeitspositie.
Daarmee wordt reeds in de eerste prog
nose rekening gehouden, terwijl in tus
sentijdse prognoses dit aandeel steeds
aangepast moet worden aan de op dat
moment nog te verwachten mutaties.
Vanwege de omvangrijkheid van dit
soort betalingen is steeds grote nauw
keurigheid geboden.
Ten slotte de betalingen uit hoofde van
geld- en kapitaalmarkttransacties.
de rekening bij De Nederlandsche Bank
geleid. Omdat het hierbij om bijzonder
grote bedragen gaat, worden deze beta
lingen met de grootste zorgvuldigheid
behandeld.
I nf ormatiesysteem
Het zal duidelijk zijn, dat Positie-opmaak
voor een optimale uitoefening van haar
taak grotendeels afhankelijk is van de
informatieverstrekkende instanties. Het
is dan ook van het grootste belang, dat
de informatiekanalen in prima staat wor
den gehouden. Daarbij is het nodig, dat
de desbetreffende personen beseffen,
welke belangen er op het spel staan.
Volledige en correcte informatie is essen
tieel en hoe eerder de informatie aan
Positie-opmaak wordt verstrekt, hoe gro
ter het nut daarvan is.
Dit betekent echter niet, dat informatie,
die in principe te laat of niet volledig is,
achterwege kan blijven. Er kan voor
Positie-opmaak steeds aanleiding zijn
pogingen te ondernemen, om eventuele
nadelige gevolgen te voorkomen.
Ten slotte moet worden opgemerkt, dat,
uit een oogpunt van kostenminimalisatie
en ter voorkoming van stagnaties,
Positie-opmaak veel aandacht besteedt
aan de afwerking van het betalingsver
keer. In dit kader wordt vooral gelet op
de valutering van de diverse betalingen.
De lezer zal begrijpen, dat het 'passieve
liquiditeitsbeheer' van Positie-opmaak
beslist niet in alle opzichten passief is.
Het vereist een zeer kritische instelling
ten aanzien van zowel de ontvangen
informatie als de uitvoering van het
betalingsverkeer.
Voor de uitoefening van haar taak heeft
Positie-opmaak een informatiesysteem
opgebouwd, waarbinnen zij zich moet
bewegen als een spin in haar web.
Het gezegde 'je zit daar niet om vliegen
te vangen' is - hoe gek het ook klinkt -
derhalve voor Positie-opmaak nooit van
toepassing.