w
V
25
beïnvloeding van wisselkoers
tegen Franse franken. Frankrijk's deviezen-
toekomstige ontwikkeling
M v
r
den in de laatste twee decennia interve
niërend op, zodra de koers meer dan 3A
van de onderling afgesproken waarde
dreigde af te wijken. Dit is het beeld, zoals
dit tot 15 augustus 1971 bestond. Op die
datum werd de dollar ontkoppeld van het
goud en gingen vele valuta's „zweven": de
waarde werd louter bepaald door vraag en
aanbod. Na een periode van zwevende
wisselkoersen kwam op 24 april 1972 het
„slangarrangement" tot stand. De oorspron
kelijke deelnemers waren België, Duits
land, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Neder
land. Per 1 mei treden Groort-Brittannië en
Denemarken toe. Engeland was slechts 2
maanden lid van de club. Inflatoire ontwik
kelingen en betalingsbalansmoeilijkheden
noopten dit land eind juni 1972 te verlaten,
Drs. A. H. A. van der Meer
Italië volgde begin 1973. Noorwegen per
eind mei 1972 en Zweden per medio maart
1973 traden als geassocieerd lid tot het ar
rangement toe. Frankrijk maakte zich be
gin 1974 los van de valutaslang, ten einde
op 10 juli 1975 weer te kunnen toetreden.
Het principe van het valuta-arrangement is
dat dank zij de interventies van de centrale
banken van de deelnemende landen de on
derlinge wisselkoersen een afwijking van
2,25% van de afgesproken spilkoers niet
overschrijden. Voor de Beneluxlanden geldt
als extra regel dat de onderlinge afwijking
tussen hun valuta maximaal 1,5% mag zijn.
Ten opzichte van de dollar zweeft de groep
in totaliteit, omdat - althans in theorie - niet
ten behoeve van de dollar wordt geïnter
venieerd. Nederland heeft zodoende een
vaste spilkoers ten opzichte van een aantal
Europese valuta en een zwevende wissel
koers ten opzichte van de Amerikaanse dol
lar. Het zweven van de wisselkoersen van
de Belgische, Deense, Duitse, Franse,
Luxemburgse, Noorse, Nederlandse en
Zweedse munteenheid als collectief ten op
zichte van de dollarkoers, zoals die op 14
februari 1973 bestond, is afgebeeld in bij
gaande grafiek. Een stijgen van de „groeps-
koers" betekent in deze figuur een verzwak
king van de dollar en een daling, een ver
steviging van de positie van de dollar.
De centrale banken van de aan het arrange
ment deelnemende landen hebben zich ver
plicht om bij het bereiken van de maxi
male afwijking van 2,25 op de valuta
markt te interveniëren. Dit gebeurt door
dat de centrale bank van de sterke valuta
de zwakke munt opkoopt, terwijl tegelijker
tijd de centrale bank van de zwakke valuta
de sterke munt op de markt brengt. Wan
neer bijvoorbeeld op een bepaald moment
de Duitse mark tegen de bovengrens van
de slang zit en de Franse frank tegen de
benedengrens, dan koopt de Deutsche
Bundesbank Franse franken, terwijl de
Banque de France Duitse marken verkoopt
positie wordt daardoor zwakker (op den
duur leidt dit dan ook tot devaluatie) en die
van Duitsland wordt sterker (revaluatie is
dan een uiterste oplossing).
In de praktijk van het interveniëren kan het
voorkomen dat een centrale bank vreemde
valuta's moet verkopen, terwijl deze in on
voldoende mate aanwezig zijn. Om deze re
den is besloten dat de centrale banken el-
kaars valuta onbeperkt ter beschikking stel
len, ten einde naar behoren op de inter
nationale valutamarkt te kunnen opereren.
Deze aldus geleende saldi worden op het
eind van de maand volgend op de trekking
onderling verrekend via het Europese Fonds
voor Monetaire Samenwerking. Deze verre
kening vindt plaats na een omzetting van
de tegoeden en schulden tegen een vaste
rekeneenheid. De kredieten aan en van de
geassocieerde leden worden rechtstreeks
dat wil zeggen buiten het fonds om, verre
kend.
Alhoewel in theorie de dollar niet wordt
gesteund, gebeurt dit, zeker na het inter
nationale overleg van regeringsleiders te
Rambouillet en de IMF-conferentie te Ja
maica, in de praktijk toch wel. De Europese
landen hebben er immers om handelspoli
tieke redenen belang bij dat de koers ten
opzichte van de Amerikaanse dollar niet
teveel verandert.
Wil het valuta-arrangement goed blijven
functioneren, dan moet er aan een aantal
voorwaarden worden voldaan. Allereerst is
het noodzakelijk dat de centrale banken
actief blijven interveniëren indien de om
standigheden dit vragen. In tijden van
speculatie tegen een of meer valuta's, kan
dit de banken teveel deviezen kosten. Zo
gaf de Banque de France sedert de jaar
wisseling om deze reden de tegenwaarde
van 1.700 miljoen uit (de totale Franse de
viezenreserve is 6.300 miljoen). De Bel
gische Nationale Bank verloor op deze
wijze de laatste weken 230 miljoen: haar
deviezenreserve bedraagt 2.550 miljoen.
In het kader van de interventieregelingen
gaven de centrale banken van de 10 be
langrijkste industrielanden de laatste 2V2
jaar zo'n 58 miljard uit. Wil het huidige
systeem in tact blijven, dan zullen - meer
nog dan voorheen - de monetaire en eco
nomische maatregelen in de lid-landen
meer op elkaar moeten worden afgestemd.
Zo zullen bijvoorbeeld de loon- en prijsont
wikkeling en het conjuncturele herstel zo
veel mogelijk in de verschillende landen
gelijke tred moeten houden.
Een andere factor, welke van belang moet
worden geacht, is de toetreding van an
dere belangrijke Europese valuta's tot de
slang. Hierbij valt vooral te denken aan
Engeland en Zwitserland. Wat Engeland
betreft, bestaat hiertoe voorlopig weinig
kans. De economische omstandigheden,
zoals een inflatie welke ruim 2 maal zo hoog
is als bij de bestaande lid-landen en de
omvangrijke schuldpositie, verschillen nog
teveel met die van de slanglanden. Gunsti
ger ziet het er in dit verband uit voor Zwit
serland. De koers van de Zwitserse frank
loopt al enige tijd parallel met die van de
slang. Vooral door politieke meningsver
schillen, met name met Frankrijk, is het
nog niet tot een toetreding gekomen.
Op den duur zou er echter een volledig
systeem van onderling vaste Europese wis
selkoersen kunnen ontstaan en dat is een
goede Europese zaak.
DE ONTWIKKELING VAN'SLANG-KOERS IN TEN OPZICHTE VAN DE
SPILKOERSEN TEGENOVER DE DOLLAR SINDS 14 FEBRUARI 1973
15 -
valuta met de
sterkste koers
a binnen de slang
i i i I
o tn o lo
T
Franse frank
valuta met de
zwakste koers
binnen de slang
1 1 1
januari '74
januari '75
januari '76
