wob
OVER KOSTENSOORTEN EN
KOSTENBEDRAGEN
Door de vergroting van het loonaandeel in
lezen van welk werkgebied, welk directo
raat en dergelijke de organisatorische een
heid deel uitmaakt, met andere woorden de
opbouw van de organisatie vindt men te
rug in het coderingssysteem. Door nu bij
de boeking van de kosten in de boekhou
ding deze codering mee te geven, wordt
het mogelijk een overzicht te verkrijgen
van de kosten per organisatorische een
heid dan wel per groep van organisato
rische eenheden, directoraten bijvoorbeeld.
hulpmiddel is om tol een snelle en cor
recte verwerking van de gegevens te ko
men.
zijn. Zelfs dit kansje is met de speciale
computer geheel verdwenen. Ten over
vloede is nog bepaald, dat de gegevens uit
sluitend voor intern gebruik bestemd zijn.
Met de aanleg van de aparte „lijntjes" -
in vaktermen „time-sharing system met
terminals" - zal begonnen worden. Buiten
de Centrale Bank zal men er misschien
nauwelijks iets van merken, maar als we
ons in de toekomst ooit afvragen: „hoe
weten ze dat precies?" dan is er de kans
dat zo'n computer-lijn daar een hele hoop
mee te maken heeft.
het nationaal inkomen is in het bankwezen,
met name bij de commerciële banken, de
belangstelling voor de retailbanking, dat
wil zeggen het bankieren met de gewone
burger niet zijnde zakenman, toegenomen.
Dit heeft geresulteerd in de introductie
van een pakket nieuwe bankdiensten, sa
menhangend met de invoering van de pri-
vé-rekening.
Gezien de onderlinge concurrentieverhou
dingen en de doorzichtigheid van de markt
voor de cliënt vertonen de tarieven en vor
men van dienstverlening onderling niet
zulke grote verschillen. De concurrentie
spitst zich toe op de serviceverlening, dat
wil zeggen een goede service aan de cliënt
doet hem behouden voor het bedrijf. Ser
viceverlening betekent mankracht en man
kracht is een dure produktiefactor, hetgeen
zijn invloed heeft op de rentabiliteit. Dien
tengevolge zijn ook in het bankwezen tech
nieken van kostenregistratie en -toereke
ning steeds meer opgeld gaan doen.
Bij onze aangesloten banken is een aantal
jaren geleden een systeem geïntroduceerd,
waarmee de totale kosten aan de verschil
lende activiteiten binnen de bank konden
worden toegerekend, het zogenaamde kos-
tenonderzoek. De uitkomsten van een der
gelijke kostenanalyse zijn onder meer
bruikbaar voor het maken van kostprijsbe
rekeningen.
Bij de Centrale Bank doet zich in wezen
eenzelfde problematiek voor als bij de aan
gesloten banken. Ook daar worden kosten
gemaakt en ook daar zijn kostprijsbere
keningen noodzakelijk, al was het maar
om het mogelijk te maken de kosten van
een bepaalde activiteit in zijn geheel te
bekijken, te weten voor de aangesloten
banken en de Centrale Bank te zamen.
Per 1 januari 1976 is bij de Centrale Bank
de basis gelegd voor een systeem van re
gistratie van kosten, die het mogelijk maakt
een fijnere toerekening van kosten naar
kostenplaatsen te verkrijgen, zodat het
mogelijk is inzicht te krijgen waar de kos
ten worden gemaakt.
Als eerste stap is de organisatiestructuur
van de Centrale Bank vertaald in een co
deringsschema. In dit schema is aan elke
organisatorische eenheid een zescijferige
code toegekend. Dit codegetal is zodanig
gestructureerd, dat onmiddellijk valt af te
Een dergelijk soort verwerking van gege
vens leent zich bijzonder goed voor de
verwerking per computer. Het is zelfs zo
dat een computer een hoogst noodzakelijk
Om deze reden is in de laatste maand van
1975 een Nixdorf 880/45 office-computer
bij de Boekhouding geïnstalleerd. Deze op
lossing werd gekozen om een zeer snelle
invoering van het systeem mogelijk te ma
ken. In vergelijking met de apparatuur in
Zeist is hier sprake van een eenvoudig
apparaat. De gegevens, die via de computer
moeten worden verwerkt, worden allereerst
door middel van een normaal toetsenbord
op cassettes, die vergelijkbaar zijn met de
cassettes in een normale cassetterecorder,
overgebracht. Deze cassettes worden in
de office-computer ingelezen, die ze dan
verder verwerkt. In de Nixdorf, die is uit
gerust met schijven, zijn circa 18.000 kos
tenrekeningen ingebracht. In de praktijk
betekent dit dat elke organisatorische een
heid kan worden belast voor een aantal be
langrijke kostensoorten, zoals salarissen,
kantoorbehoeften, kosten uitzendkrachten,
reis- en verblijfkosten. Per dag vervaardigt
deze apparatuur per organisatorische een
heid een overzicht van alle kostenbedragen
per kostensoort waarvoor deze kosten-
plaats wordt belast, een soort dagafschrift.
Van dag tot dag wordt op deze wijze bijge
houden hoe de kosten van de verschillen
de organisatorische eenheden zich ont
wikkelen. Eens per maand worden deze
dagelijkse overzichten gerecapituleerd tot
één overzicht, waarop staat vermeld voor
welke totaalbedragen en voor welke kos
tensoorten de activiteit belast is geworden.
Het zal duidelijk zijn dat met behulp van
dit systeem verfijning van het systeem van
kostprijsberekeningen mogelijk wordt en
bouwstenen levert voor een budgetterings
systeem. Van belang is daarnaast dat de
verantwoordelijke functionarissen nu al pe
riodiek geconfronteerd worden met de kos
ten, die aan hun activiteit zijn toe te rekenen,
zodat zij zich een beeld kunnen vormen van
de kosten die hun werkzaamheden met zich
brengen, waardoor het nauwkeuriger sturen
van activiteiten mogelijk wordt.
