het psychologisch
onderzoek
26
de werkwijze voor, tijdens
en na het onderzoek
Sollicitanten moeten bereid zijn
zich aan een psychotechnisch on
derzoek te onderwerpen". Hoevelen
herinneren zich niet dit zinnetje uit
de advertentie, die de aanleiding
was tot hun huidige functie? Hoe-
velen zijn niet met een unheimisch"
gevoel de psychotechnische test te
gemoet getreden? ,,Ze doen immers
iets met je, waarvan je de gevolgen
niet kunt overzien."
Achteraf blijkt het dan allemaal
nogal mee te vallen. Vooral als de
uitslag positief was. Toch zal er on
der alle voormalige en potentiële
test-kandidaten belangstelling be
staan te lezen wat de psycholo
gische onderzoekers nu zelf van
zo'n onderzoek vinden. Wie het ar
tikel van de heer Mijnheer leest zal
al snel merken, dat men er heus niet
huiverig tegenover hoeft te staan en
dat ook een negatief advies geen
domper op het vertrouwen in eigen
capaciteiten hoeft te zetten. Het
gaat immers bij sollicitatie-onder-
zoeken om het vinden van de juiste
man of vrouw voor een bepaalde
functie. Dat is een veel beperkter
terrein dan omgekeerd het geval zou
zijn.
Het kiezen van nieuwe medewerkers en het beslissen over interne promoties is een ver
antwoordelijke bezigheid. Er is sprake van een dubbele verantwoordelijkheid, namelijk
zowel ten opzichte van de mensen om wie het gaat als ten opzichte van de bank in zijn
geheel. Een onjuiste keuze betekent voor de betrokken man of vrouw immers in veel
gevallen een periode van spanning en misère met een meestal onbevredigend einde
De bank wordt dan geconfronteerd met een stagnatie in de gang van zaken wat dan weer
negatieve effecten kan hebben op collega's en cliënten.
Gezien de belangen, die op het spel staan,
getroosten bedrijven zich vaak veel in
spanning om tot een zo juist mogelijke
beslissing te komen, ook al weet men dat
niet alle risico's zijn te vermijden. Om die
risico's te verkleinen willen veel organisa
ties beschikken over een psychologisch
advies.
De bedoeling van het onderstaande is om
in grote lijnen aan te geven hoe de samen
werking is met een psychologisch advies
bureau en wat de inhoud en betekenis is
van een individueel psychologisch onder
zoek.
Wat gebeurt er in een sollicitatieprocedu
re? De personeelchef of degene die zich
met de werving en selectie bezighoudt
voert een sollicitatiegesprek en krijgt een
aantal indrukken van de kwaliteiten van de
sollicitant in relatie tot de eisen die de
functie stelt. In zo'n gesprek gebeurt veel:
het verstrekken van gegevens over de
bank, het omschrijven van de taak, de op
leiding en werkgeschiedenis van de kan
didaten, het aftasten der bekwaamheden
der kandidaten, het bespreken van het sa
laris met de secundaire arbeidsvoorwaar
den, het huisvestingsprobleem enz. Het
sollicitatiegesprek is maar ten dele een
beoordelingsgesprek. Het psychotechnisch
bureau dat het onderzoek doet is wat dit
betreft in het voordeel ten opzichte van de
bank. Het kan zich immers uitsluitend
concentreren op de vraag of een kandi
daat gezien zijn capaciteiten en zijn karak
ter in staat zal zijn een bepaalde functie
te vervullen en het heeft naast deskundig
heid op dit gebied ook nog een aantal
hulpmiddelen in de vorm van tests. Op
deze wijze kunnen de psychologen in de
loop van een dag - de duur van een onder
zoek - wel zoveel gegevens verzamelen
dat aan de hand daarvan een mening kan
worden gevormd.
Heeft een organisatie eenmaal besloten
een psychologisch onderzoek in de selec
tieprocedures in te lassen dan zal, voor-
J. Mijnheer, medewerker van de
Nederlandse Stichting voor Psychotechniek
dat het eigenlijke onderzoek plaatsvindt,
het psychologisch bureau moeten worden
geïnformeerd over de inhoud van de func
tie. Hiervoor zal na een gesprek tussen
een medewerker van het bureau en een of
meer ter zake kundigen uit de organisatie
een functiebeschrijving worden samenge
steld. Het is zelden verantwoord uit te
gaan van een algemeen functiebeeld. Het
is bijvoorbeeld duidelijk dat een functie
chef kas en kantoren in een kleinere bank
heel andere eisen stelt dan in een grote
bank en dat plaatselijke omstandigheden
soms heel bepalend kunnen zijn. Een func
tiebeschrijving is in veel opzichten een
situatie-analyse. In het voorbereidend ge
sprek wordt ook nagegaan of het onder
zoek wel zin heeft; of het wel een wezen
lijke bijdrage levert bij de besluitvorming.
Na de hierboven geschetste voorbereiding
volgt het onderzoek. De navolgende pro-
