hulp onder voorwaarden
en als amsterdam
nu eens
drie jaren respijt
slechts 40 van de begroting van 12
miljard.
De ontvangsten uit omzetbelasting zijn
ondanks een gecumuleerd inflatiepercen
tage van 20 over de afgelopen twee jaar
nauwelijks toegenomen. Een zeer grote
klap heeft de krachtigste recessie van de
industriële wereld na de Tweede Wereld
oorlog uitgedeeld. De grootte van het
deficiet dat aan de economische teruggang
dient te worden toegeschreven, ligt tussen
3 en 4 miljard en maakt eenderde uit
van de totale begroting van de stad New
York.
Het tempo waarin de financiële crisis aan
het licht kwam is hierdoor aanmerkelijk
versneld. Voorjaar 1975 zijn de grote
banken ertoe overgegaan te kennen te
geven dat niet langer vertrouwen bestaat
in de mogelijkheid van de stad om aan
haar financiële verplichtingen te voldoen.
Een gunstige toekomst van het zakenleven
in New York wordt door de ter onder
steuning van een mogelijk evenwichtige
begroting aangekondigde belasting
verhoging in gevaar gebracht. De druk van
de federale overheid schermend met een
bankroet, heeft ertoe bijgedragen dat
buiten de belastingverhogingen van in
totaal 205 miljoen en de afvloeiing van
gemeentepesoneel met 20%, de banken
bereid zijn aan de herfinanciering van
New York's schuldenlast mee te werken.
Deze medewerking houdt in een consoli
dering van in de nabije toekomst ver
vallende notes en obligaties. Verder zijn de
vakbondspensioenfondsen van het ge-
meentepersoneel alle bereid voor miljarden
dollars aan nieuwe leningen te kopen.
Deze pensioenfondsen hebben evenals de
banken reeds grote bedragen van New
York's schulden hoewel het merendeel
toch in handen van particuliere beleggers
is. Het uitgestippelde plan van de gouver
neur van de Staat New York Hugh Carey
voorziet voor de komende drie jaren in een
totaalbedrag van 9 miljard. De pensioen
fondsen en de crediteuren nemen met 6,6
miljard het leeuwedeel van de financiële
concessies voor hun rekening.
Voor ons Nederlanders is het idee dat een
stad failliet kan gaan een vreemde ge
dachte. Ofschoon grote tekorten van
steden niet onbekend zijn, worden deze
gaten door de centrale overheid gedicht.
Zo gezien is het systeem dat een stad (en
de staten in de Verenigde Staten) zich
grotendeels maar zelf moeten bedruipen zo
gek nog niet. In Zwitserland bestaat ook
iets dergelijks voor de kantons en de
steden.
Het wantrouwen in de solvabiliteit van de
lokale overheden is praktisch niet relevant
wanneer het in juridische zin onmogelijk is
dat een stad als Amsterdam failliet kan
gaan. De vraag kan evenwel gesteld worden
wat er gebeurt als in gebreke wordt ge
bleven om te voldoen aan de financiële
vorderingen. Wanneer alle mogelijkheden
om aan financiële middelen te komen
uitgeput zijn, dient de Staat te betalen daar
juridisch de keten van verantwoordelijk
heid op zodanige wijze in de grondwet is
vastgelegd.
Een vergelijking van de schuldpositie van
bijvoorbeeld de gemeenten in West-
Duitsland met New York laat zien dat de
schuldenlast van de laatste meer dan 12
miljard bedraagt. De Westduitse ge
meenten hebben te zamen een schuld van
DM 65 miljard. Hoewel er geen eenduidige
norm bestaat om de maximale schuld
positie te bepalen (vermogen, industriële
ontwikkeling enz. verschillen per stad) valt
eenvoudig in te zien dat, gezien de zesmaal
zo grote Westduitse bevolking, de schuld
van New York in verhouding veel groter
is dan die van de gezamenlijke Westduitse
gemeenten.
Het begrotingstekort van Amsterdam is van
1967 tot en met 1973 opgelopen tot in
totaal 870 miljoen, hetgeen voor Neder
landse begrippen enorm is, en dan bezit
Amsterdam in vergelijking tot New York het
voordeel dat van de 570 miljoen voor de
bijstandtrekkers slechts 57 miljoen door
de stad zelf behoeft te worden opgebracht.
Om de grote budgettekorten te stroom
lijnen zal moeten worden gewerkt aan
meerjarenramingen, waardoor meerzicht
op de financiële noden van de grote steden
en staten kan worden verkregen. In de
toekomst kan gedacht worden aan de
overneming door de federale overheid van
onder andere sociale voorzieningen die nu
nog door stad en Staat betaald worden.
Zonder dergelijke maatregelen moet het
onwaarschijnlijk worden geacht dat bij
voorbeeld New York over drie jaar weer
toegang heeft tot kapitaalmarkten. Daar
buiten dienen nog enkele voorwaarden te
zijn vervuld en wel het stoppen van de
erosie van de economische basis van de
stad door het wegtrekken van de wel-
gestelden en het stoppen van de teruggang
in de arbeidsplaatsen hetgeen de rijkdom
van New York City vermindert. Verder is
voor het overwinnen van de financierings
problemen van de publieke sectoren van
New York en van alle geïndustrialiseerde
landen noodzakelijk dat een aanzienlijk
economisch herstel de komende jaren
plaatsvindt. De ernstigste recessie sinds
de Tweede Wereldoorlog heeft tot histo
risch ongekende begrotingstekorten
geleid.
