enkele aspecten
van de
rente-ontwikkeling
in 1976
28
groep Studiedienst van de Centrale
valutastromen
kapitaalmarktaanbod
Wie de rente-ontwikkeling een jaar
vooruit zou weten, telt als een ge
waarschuwd man voor twee! Toch
zal zelfs de ervaren bankman zich
zelf zo'n dubbeltelling nauwelijks
durven aanmeten, want juist hij be
seft dat zijn mening niet op ..weten",
maar hoogstens op min of meer ge
gronde verwachtingen berust. Drs.
Kruimel - verbonden aan de Stal-
Bank, heeft zich tot ons genoegen al
analyserend durven wagen in de
doolhof van de veelheid van nog
vage factoren, die het renteverloop
van 1976 zullen beïnvloeden.
Mede op grond van cijfers zoals die in en
na de Macro-Economische Verkenningen
en de Miljoenennota bekend zijn geworden
is het mogelijk een raming te maken van
een aantal grootheden welke bepalend
kunnen zijn voor het renteverloop in 1976.
Aangezien zelfs het Centraal Planbureau
in één jaar haar schattingen een aantal
malen moest bijstellen mag aan onder
staande analyse niet meer waarde worden
gehecht dan dat zij een indicatie kan ge
ven over het mogelijke verloop van een
aantal grootheden en dientengevolge van
de rente in 1976.
In een aantal achter ons liggende jaren
hebben valutastromen af en toe een be
langrijke verstorende werking uitgeoefend
bij het voeren van een gezond monetair
beleid in een groot aantal landen. De laat
ste jaren was een belangrijk deel van deze
- meestal speculatieve - valuta afkomstig
uit de olielanden. Op grond van de ont
wikkelingen in 1975 lijkt het waarschijnlijk
dat deze gelden in de nabije toekomst niet
voor belangrijke verstoringen zullen zor
gen. Gedurende het laatste jaar heeft
een groot aantal olie-exporterende landen
namelijk op grote schaal omvangrijke im
portcontracten afgesloten, terwijl hun in
komsten ten gevolge van het mondiaal
achterblijvend verbruik van olie terugliepen.
Dientengevolge hebben enkele van deze
landen op het moment een relatief tekort
aan kapitaal (bijvoorbeeld Iran en Algerije).
Hiertegenover staan een aantal andere
olielanden, zoals bijvoorbeeld Saoedi
Arabië, die nog formidabele financiële over
schotten hebben. Deze situatie impliceert
dat een aanzienlijk deel van de oliegelden
op het moment is gebonden. Daarnaast zijn
er ook geen grote verstorende kapitaal
stromen door het handelen van de olie
landen te verwachten, omdat zij duidelijk
de nadelige gevolgen hebben ingezien die
het speculeren ook voor hen zelf kan heb
ben. Naast de oliegelden spelen de andere
- nauwelijks te traceren - speculatieve gel-
Drs. B. J. Kruimel
den een rol. Voor een deel van deze gelden
is het renteverschil bepalend voor de rich
ting waarin zij stromen. Op grond van de
verwachtingen zoals deze er op het mo
ment algemeen zijn, behoeft niet gevreesd
te worden voor grote verstorende kapitaal-
Stromen.
Nu de toetreding tot de valutaslang van de
Zwitserse frank voorlopig niet doorgaat, lijkt
het aannemelijk dat ook de interventies
binnen de slang in 1976 tot een minimum
beperkt zullen kunnen blijven. Dit vermoe
den wordt versterkt doordat de rentepoli-
tiek van de slanglanden op het moment
zeer sterk op elkaar is afgestemd.
Het kapitaalmarktaanbod van de verschil
lende sectoren is sterk afhankelijk van hun
financieringsoverschotten, terwijl daarnaast
ook verschillen in het te behalen rende
ment op de verschillende soorten uitzet
tingen een rol spelen. Ten aanzien van de
financieringsoverschotten geven de Macro-
Economische Verkenningen geen voorspel
lingen. Ook uit het historisch verloop van
deze overschotten (in procenten van het