de colportagewet
32
mr. h. j. wemekamp
doel van de wet
soorten colportage
verplichting tot inschrijving
bij kamer van koophandel
en fabrieken
Nu de donkere dagen van december zijn aangebroken, schijnt een aantal lieden zich wel
licht ten gevolge van het minder overvloedige daglicht aangetrokken te voelen om met
nog meer inspanning dan in zonniger jaargetijden hun nering aan de man of in vele geval
len met name aan de vrouw te brengen.
Diegenen, die wel eens het genoegen hebben gesmaakt met een huis-aan-huis verkoper
in aanraking te komen, is dit niet altijd goed bekomen. Maar al te vaak blijkt hetgeen, wat
met veel verve door de colporteur als een goed artikel aan de deur werd verkocht, niet te
beantwoorden aan wat daaromtrent bij de verkoop werd voorgesteld. Bovendien wordt men
er in vele gevallen vanwege de aantrekkelijkheid van het aanbod toe verleid om totaal
overbodige artikelen te kopen.
Teneinde de ongewenste bijverschijnselen,
welke naar het schijnt, steeds aan de huis-
aan-huis verkoop verbonden zijn, zoveel
mogelijk te beteugelen, heeft de overheid
door middel van de Colportagewet paal en
perk gesteld aan de huis-aan-huis verkoop.
Daar wij allen het risico lopen met een
colporteur in aanraking te komen, leek het
mij een goede zaak de Colportagewet, wel
ke deels op 1 augustus en deels op 1 no
vember van dit jaar in werking is getreden,
eens nader onder uw aandacht te brengen.
Het doel van de Colportagewet is niet zo
zeer colportage in al haar vormen ten enen
male te verbieden, maar veeleer om mis
bruiken bij colportage tegen te gaan. Voor
een juist begrip van de Colportagewet is
het van belang te weten, wat onder col
portage verstaan wordt. Het belangrijkste
element van colportage is hierin gelegen,
dat het gaat om een persoonlijk bezoek
met de bedoeling iemand tot een overeen
komst te bewegen, met andere woorden
men praat iemand iets aan.
Colportage heeft alleen betrekking op par
ticulieren; vertegenwoordigers, die zaken
of ondernemingen bezoeken vallen der
halve niet onder dit begrip. Wel valt daar
entegen onder colportage het trachten te
verkopen op speciaal daarvoor georgani
seerde bijeenkomsten, waar bijvoorbeeld
de goederen gedemonstreerd worden. Ook
ten aanzien van de soorten transacties geldt
een beperking: uitsluitend wanneer roe
rende zaken of diensten verkocht worden
is de Colportagewet van toepassing.
Niet onder het begrip colportage vallen
de vertrouwde leveranciers van elke dag,
zoals de melkboer, bakker, slager, kruide
nier en de groenteboer.
De wet onderscheidt drie soorten van col
portage: de afbetalingscolportage, de con-
tantcolportage en de kredietcolportage. De
afbetalingscolporteur is degene, die een
particulier tracht te bewegen aan een af
betalingstransactie deel te nemen; de con-
tantcolporteur is degene die tracht te be
wegen tot het anders dan om niet ver
schaffen van het genot van een roerende
zaak of dienst en de kredietcolporteur is
degene die tracht te bewegen tot het deel
nemen aan een overeenkomst van krediet
verlening.
Van deze drie vormen is de kredietcolpor
tage zonder meer verboden. Dit houdt in,
dat én de kredietcolporteur en degene die
hem laat colporteren (de kredietgever)
strafbaar zijn. Dit betekent bovendien dat
de door bemiddeling van een kredietcol
porteur tot stand gekomen kredietovereen
komst vernietigbaar is, zulks echter uit
sluitend op verzoek van de kredietnemer.
De kredietnemer kan door middel van een
schriftelijke mededeling aan de kredietge
ver de nietigheid van de overeenkomst in
roepen, mits hij dit doet binnen één jaar na
de totstandkoming van de overeenkomst.
Alsdan zal de kredietgever de ontvangen
rente moeten terugbetalen. De kredietge
ver kan wel de hoofdsom terugvorderen; de
rechter kan voor de terugbetaling echter
termijnen vaststellen. Al met al zal de kre
dietcolportage, gezien de daaraan ook
voor de kredietgever-colporteur verbonden
risico's, niet veel meer voorkomen.
Voor de afbetalingscolportage en de con-
tantcolportage heeft de wet een andere re
geling gegeven. Ter voorkoming van mis
bruik, voortvloeiende uit deze vormen van
colportage, wordt eerstens bepaald dat
deze vormen van colportage verboden zijn,
tenzij de colporteur als zodanig bij een
Kamer van Koophandel en Fabrieken staat
ingeschreven. In de tweede plaats geeft
de wet een aantal voorschriften, waaraan
colportagecontracten dienen te voldoen.
Bovendien kan de afnemer, indien het
transacties betreft van 75,- of meer, bin
nen de zogenaamde afkoelingstermijn ont
binding van de overeenkomst eisen.
De inschrijving van een colporteur bij de
Kamer van Koophandel heeft tot doel ze
kere waarborgen te scheppen dat alleen
personen die zich niet aan onbehoorlijk
gedrag hebben schuldig gemaakt, als col
porteur kunnen optreden. Van de in
schrijving ontvangt de ingeschrevene een
bewijs, dat hij tijdens zijn werkzaamheden
bij zich moet hebben en op verzoek van
de bevoegde opsporingsambtenaar aan
deze moet tonen. Een al te grote betekenis
kan aan de verplichting tot inschrijving niet
worden toegekend.
Om ingeschreven te kunnen worden dient
men slechts aan enkele vereisten te vol
doen: een minimumleeftijd van 21 jaar en
de overlegging van een verklaring omtrent
het gedrag overeenkomstig de Wet op de
justitiële documentatie en op de verkla
ringen omtrent het gedrag (Bewijs van
goed gedrag).
Indien gebleken is dat een colporteur zich
aan onbehoorlijk gedrag schuldig gemaakt
heeft bij de uitoefening van zijn werkzaam
heden, kan dit tot gevolg hebben dat zijn
inschrijving door de Minister van Econo
mische Zaken vervallen wordt verklaard.
Onder onbehoorlijk gedrag wordt door de
wet verstaan: een gedraging, welke in
strijd is met hetgeen een goede colporteur
in het maatschappelijk leven betaamt. Wat
onder deze normatieve omschrijving in de
praktijk precies verstaan dient te worden
valt thans nog niet te zeggen. Dit zal eerst
mogelijk zijn wanneer er enige jurispru
dentie gevormd is of zich een bepaalde
code ontwikkeld heeft over het begrip
onbehoorlijk gedrag. Wel zijn bij algemene
maatregel van bestuur een aantal gedra
gingen aangewezen, die in het algemeen
als onbehoorlijk worden aangemerkt. Zo
dient de colporteur zich onder meer te
onthouden van onjuiste of misleidende op
merkingen over de produkten, die hij ver
koopt of de diensten die hij aanbiedt.
Wat onder onbehoorlijk gedrag verstaan
wordt, is met name van belang omdat on
behoorlijk gedrag kan dienen als grond
voor de bezwaren, welke afnemers tegen
een colporteur bij de Minister van Econo
mische Zaken kunnen indienen.
Terzijde zij nog opgemerkt, dat het verbod
om als colporteur werkzaam te zijn, tenzij
men bij de Kamer van Koophandel staat
ingeschreven, niet geldt voor colportage
van boeken, grammofoonpplaten, geluids
banden en dergelijke. Deze goederen kun
nen bestemd zijn om gedachten en ge
voelens openbaar te maken, met het ge
volg dat een vereiste van inschrijving van
colporteurs die deze artikelen verkopen,
strijdig zou zijn met artikel 7 van de Grond
wet, dat de vrijheid van meningsuiting
waarborgt.
