achtergestelde leningen
economische begrippen toegelicht:
33
drs. b. j. kruimel
c.
De Ministers van Financiën en Economi
sche zaken hebben op 15 september in een
gezamenlijke brief aan de Tweede Kamer
het voorstel gedaan een financieringsfaci
liteit te creëren voor gezonde en goed
geleide ondernemingen welke een aan
toonbare behoefte hebben aan versterking
van hun ondernemend vermogen1). Zij zul
len daartoe achtergestelde leningen kun
nen verkrijgen met een rente welke aan
sluit bij de marktrente2). Kenmerk van een
achtergestelde lening is dat bij liquidatie
van een onderneming de terugbetaling
slechts kan worden geëist nadat alle an
dere crediteuren zijn voldaan.
Men kan het vermogen van een onderne
ming splitsen in ondernemend- of niet-
ondernemend vermogen, waarbij het on
derscheid wordt gemaakt aan de hand van
het feit of de vergoeding voor het beschik
baar stellen afhankelijk wordt gesteld van
de te behalen ondernemingsresultaten en
de terugbetaling van het eventueel beschik
bare liquidatiesaldo. Op grond van deze
indeling is het duidelijk dat een aandeel
ondernemend en een obligatie niet-onder-
nemend vermogen is. Bij achtergestelde
leningen komen beide aspecten naar vo
ren. De crediteur krijgt weliswaar een vas
te rentevergoeding maar komt bij een li
quidatie-uitkering achteraan. Hoewel zij
op het moment sterk in de belangstelling
staan zijn achtergestelde leningen geens
zins een nieuw verschijnsel. Indien wij
goed zijn ingelicht bestonden zij reeds in
de Romeinse tijd ter financiering van de
scheepvaart. Ook wordt deze leningsvorm
reeds lang toegepast tussen familieleden.
Op de kapitaalmarkt zijn zij tot nu toe
vooral voorgekomen in de vorm van ach
tergestelde obligaties. Deze zijn zowel
door een aantal bedrijven uitgegeven (het
betrof hier meestal converteerbare obli-
Zie hiervoor ook prof. dr. C. F. Schetter:
Variaties op het thema ondernemend ver
mogen, Rabobank nr. 6/7 1975.
2) De achtergestelde leningen met Staats
garantie zullen onder andere onder de vol
gende voorwaarden worden verleend, loop
tijd van 5 tot 10 jaar, in principe geen af
lossingen gedurende de eerste 3 jaar, een
normaal (marktconform) rentepercentage,
achterstelling van de hoofdsom ten opzich
te van alle crediteuren Het bedrag van de
lening moet liggen tussen de j 250.000,- en
f 25 miljoen.
gaties) als door de banken. De laatste
mogen krachtens een voorschrift van De
Nederlandsche Bank de achtergestelde le
ningen - onder bepaalde restricties - voor
de solvabiliteit tot het eigen vermogen re
kenen.
Tevens hebben de achtergestelde lenin
gen een plaats in de kredietbeschikking
midden- en kleinbedrijf. Zowel het bedrijfs
ontwikkelingskrediet als het vestigingskre
diet wordt in het algemeen als achterge
stelde lening gegeven.
Bij de voorstellen van de ministers is niet
alleen de achterstelling van de lening van
groot belang maar ook de overheidsgaran-
tie. Door de laatste wordt het verhaal van
de bank die de achtergestelde lening ver
strekt zeker gesteld. Een voorbeeld moge
dit verduidelijken. Een bedrijf heeft een
verlies van 50. Het verhaal van de bank,
die alleen (voor het voorbeeld blanco) le
ningen heeft verstrekt, zal naar de aard
van de leningen verschillen:
a.
activa 100 eigen vermogen 20
bank 80
100
b.
activa 100 eigen vermogen 20
bank 40
bank (met overheidsgar.) 40
100
activa 100 eigen vermogen 20
bank 40
bank (achtergesteld) 40
100
d._
activa 100 eigen vermogen 20
bank 40
bank (achtergesteld
met overheidsgar.) 40
100
In de gevallen a en c zal de bank 50 terug
krijgen, in geval b 65 (15 uit de overheids-
garantie) en in geval d 80 aangezien de
ontbrekende 30 op de achtergestelde lening
door de overheid wordt bijgepast. Voor
de geldnemer heeft de situatie d (evenals
c) het voordeel dat het ondernemend ver
mogen is toegenomen op grond waarvan
verdere financieringen mogelijk zijn. Daar
naast bestaat de kans dat bij het toegeno
men vertrouwen in de vermogenspositie
van de onderneming het leverancierskre
diet weer zal toenemen.
Tot slot moet nog worden opgemerkt dat
de regering door middel van dit plan om
goede bedrijven tegemoet te komen
slechts tijdelijk in een behoefte voorziet.
Voor een duurzame verbetering van de po
sitie van het bedrijfsleven is een beleid
nodig dat een herstel van de rendementen
mogelijk maakt.
