geld- en kapitaalmarkt
34
drs. b. j. kruimel en mevr. mr. h. besangon
geldmarkt
obligatiemarkt september
Het belangrijkste binnenlandse economische nieuws dat
de afgelopen maand bekend werd, waren de te verwachten
economische ontwikkelingen in 1976. In de Miljoenennota
en de Macro-Economische Verkenningen werd het Neder
landse volk een beeld geschetst waaraan een optimistische
visie niet ontzegd kan worden. Zo wordt van een groei van
de wereldhandel met 8% uitgegaan en van een groei van
het reëel nationaal inkomen met 3% Het overschot op
de lopende rekening van de betalingsbalans zal op 7
miljard uitkomen tegen 4 miljard in dit jaar. Het over
schot van de betalingsbalans komt meestal lager uit, door
dat er (soms voor aanzienlijke bedragen) kapitaaluitvoer
plaatsvindt. De prijsindex van de gezinsconsumptie zal met
10% in 1975 stijgen en met 7,5-8% in 1976.
Van groot belang voor de ontwikkelingen op de geld- en
kapitaalmarkt is het financieringstekort van de overheid.
Dit bedraagt voor het Rijk circa 14 miljard en voor de
lagere overheid circa 3 miljard. Zowel de dekking van het
tekort als de mogelijke verdere toename ervan zal sterk de
invloed ondervinden van de toekomstige conjuncturele
ontwikkelingen. De berichten omtrent het conjuncturele
herstel in de meeste landen zijn nog steeds niet als erg
gunstig te karakteriseren. Indien dit herstel zeer geleidelijk
gaat verlopen, zal het nog geruime tijd duren voordat de
kredietvraag van de particuliere sector gaat aantrekken.
Dit impliceert dat de overheid een groot deel van haar te
korten op de kapitaalmarkt zal kunnen dekken. Hierbij kan
men denken aan een bedrag dat ligt tussen de 4% en 5%
van het nationaal inkomen, dat wil zeggen tussen de 8,5
miljard en 10,5 miljard. Van groot belang is hierbij dat de
regering de tekorten wil dekken zonder dat daar een rente-
verhogend effect van uitgaat. Dit blijkt mede uit het feit,
dat er in de begroting vanuit wordt gegaan dat de waarde
van de gulden onveranderd zal blijven.
Als het conjuncturele herstel langer uitblijft dan nu wordt
verwacht, bestaat de kans dat het tekort nog groter zal
worden. Indien de overheid erin zou slagen een aanzienlijk
bedrag op de kapitaalmarkt aan te trekken dan resteert er
toch nog een zeer groot bedrag dat monetair gefinancierd
moet worden. Dit zal te zamen met een wellicht wat aan
trekkende kredietvraag van de particuliere sector en een
grote liquiditeitstoevoer uit het buitenland leiden tot een
stijging van de liquiditeitenmassa die elke anti-inflatoir
denkende monetaire autoriteit zal doen popelen om in te
grijpen.
Nadat de geldmarkttarieven gedurende een groot aantal
maanden vrijwel rond hetzelfde niveau hadden geschom
meld, zo lagen de tarieven voor 3-maands interbancaire de
posito's vanaf eind mei tussen de 3 en 4 vond eind
september een aantrekken van de tarieven plaats. Dit was
met name toe te schrijven aan de grote belastingbetalingen
welke traditioneel eind september/begin oktober plaats
vinden. In verband hiermee beëindigde De Nederlandsche
Bank haar politiek om de markt door middel van een kas-
reserve te verkrappen door deze per 2 oktober op 0 te
stellen.
De discontoverlaging per 15 september met 1 punt (het
promessendisconto is nu 572%), welke vooral door de ren
te-ontwikkelingen in het buitenland (Duitsland) werd inge
geven, heeft de geldmarkttarieven niet beïnvloed.
Ook de obligatiemarkt werd per saldo door genoemde dis
contoverlaging nauwelijks beïnvloed. De Rentewijzer be
woog zich in de maand september tussen 8,90 en 9,01
De belangstelling van de belegger ging voornamelijk uit
naar kortlopende leningen hetgeen in een tijd van onze
kerheden niet zo verwonderlijk is.
De verschillende emissies gaven nogal een wisselend ver
loop te zien. De 8%% Nederlandsche Investeringsbank
1981/1985 a 9974%, waarvan de inschrijving op 3 septem
ber sloot werd geen groot succes, terwijl de 972% lening
van het Instituut voor Ziekenhuisfinanciering 1976/1990 a
100%, waarvan de inschrijving op 12 september sloot,
evenmin goed werd ontvangen.
De 9% Maasvlakte Olie Terminallening 1981/1985 a 9974
heeft, dank zij de discontoverlaging, op het laatste moment
nog zoveel belangstelling gekregen dat zij geslaagd is.
Een belangrijke reductie moest worden toegepast bij de
9% Nederlandsche Waterschapsbank 1980/1983 a 100%.
De korte looptijd zal hierbij zeker een rol hebben gespeeld.
Bij de 9 Europese Investeringsbank a 9972 waarvan
de uitloting plaatsvindt in de jaren 1976/1990, moest een
geringe reductie worden toegepast.
