loonsom en reëel
vrij beschikbaar
inkomen
economische begrippen toegelicht:
31
drs. h. a. de werker
Tussen de veelheid van begrippen die in
een beschouwing over het verloop van de
economie doorgaans de aandacht krijgen,
neemt de loonsom per werknemer een ge
regelde plaats in. De oorzaak hiervan is ge
legen in het feit dat de stijging van de loon
som kan worden gezien als uitdrukking van
en tevens als oorzakelijke factor met be
trekking tot de inflatie. Daarnaast heeft de
ontwikkeling van de loonsom de laatste tijd
aan actualiteit gewonnen in het licht van de
discussie over de invloed van de sterk toe
genomen arbeidskosten op de werkgelegen
heid.
De stijging van de loonsom per werknemer
geeft aan hoeveel gemiddeld door de be
drijven extra moet worden opgebracht per
arbeidsplaats. Een in dit verband gegeven
percentage zegt weinig over aanpassingen
in de salarisafrekeningen en nog minder
over de reële inkomensverbetering voor de
verschillende categorieën werknemers.
Op welke wijze een stijging van de loonsom
aansluit op het reëel vrij beschikbaar in
komen per werknemer zullen we hier pro
beren toe te lichten. Als uitgangspunt daar
toe nemen we de uitsplitsing in tabel 1 van
de stijging van de loonsom naar de ver
schillende componenten.
Daar de onderscheiden factoren betrekke
lijk voor zichzelf spreken lijkt het niet nodig
om hierover nader uit te weiden.
Hoe we gegeven de loonsomstijging kunnen
komen tot de verandering in het reëel vrij
beschikbaar inkomen wordt door tabel 2 in
beeld gebracht.
Tabel 1
Loonsom per werknemer in bedrijven')
overloop uit het voorafgaande jaar
sociale lasten en pensioenpremies werkgevers
incidentele loonelementen
initiële verhoging
indexering
overloop naar het volgende jaar
loonsom per werknemer (afgerond)
loonsom per werknemer
sociale lasten en pensioenpremies werkgevers
bruto loon
nominaal beschikbaar inkomen
prijsindexcijfer gezinsconsumptie
reëel vrij beschikbaar inkomen (afgerond)
mutaties t.o.v. voorafgaand
jaar in procenten
1973 1974 1975
2,1
2,4
3,6
2,3
1.3
0,3
2,0
1,0
1,0
4,0
3,5
2,0
7,2
10,5
8,1
2,4
3,6
2,7
15
15
12.52)
1973 1974 1975
15,0 15,0 12,3
2,3 1,3 0,3
12,7
13,7
12,0
0,4
0,4
0,3
1,3
0,4
0,2
1,2
0,7
0,9
9,8
12,2
12,4
8
9,5
8,5
1,5 a 2
2,5
3,5
Tabel 2
Ontwikkeling van het reëel vrij beschikbaar inkomen voor
de modale werknemer (bruto loon in 1974 19.500)')
mutaties t.o.v. voorafgaand
jaar in procenten
overige inkomens uit dienstbetrekking
sociale lasten, pensioen- en ziekenfondspremies
loon- en inkomstenbelasting
Evenals voor tabel 1 spreken ook hier de
onderscheiden factoren nogal voor zichzelf.
Alleen lijkt het van belang om ter aanvulling Tabel 3
te vermelden dat het bij de post „overige Ontwikkeling van het reëel vrij beschikbaar inkomen')
mutaties t.o.v. voorafgaand
jaar in procenten
Inkomenscategorie 1974 1975
In samenhang minimumloon 5 6
1 De in deze rubriek opgenomen tabellen even meer dan het minimumloon 3 4
zijn ontleend aan het Centraal Economisch modaal looninkomen 2 5 3 5
Plan 1974 en 1975. 2 x modaal looninkomen 0 a 0,5 2,5
2 Inmiddels door het Centraal Planbureau 4x modaal looninkomen 2 1,5 a 2
geraamd op 13,5 °/o.
