middelenbeheer
25
p. vernède
intern
extern
Alhoewel de lezer dat misschien niet zou verwachten, is de doelstelling van de
activiteit Middelenbeheer erg prozaïsch en nuchter: het binnen het kader van
de verstrekte richtlijnen beheren van en opereren in die activa en passiva van
de Centrale Bank, die tot stand komen op wat doorgaans met geld- en kapitaal
markt wordt aangeduid.
Wat komt daar nu voor kijken om in redelijk mate aan een dergelijke doelstel
ling te kunnen voldoen?
Vooraleerst is er een permanente stroom van informatie nodig over alle aan
wezige en te verwachten betalingsstromen in onze organisatie en daarnaast
eenzelfde stroom van externe informatie over ontwikkelingen die onze positie
kunnen beïnvloeden.
Nominale informatie is in een groot aantal gevallen niet voldoende om een
juist beeld van de situatie te vormen; het veelvuldig communiceren zowel
extern (b.v. de markt en De Nederlandsch Bank) als intern (binnen en buiten
het eigen werkgebied, horizontaal en verticaal en last but not least met onze
aangesloten banken) kan een wezenlijke bijdrage vormen tot een beter inzicht.
Kennis, ervaring en oordeelsvorming zijn de laatste elementen, die moeten
worden toegevoegd om te geraken tot een werkbare situatie.
In het hiernavolgende zal in vogelvlucht worden aangegeven welke permante
stroom van informatie door Middelenbeheer wordt gebruikt, teneinde inhoud
aan de doelstelling te geven.
Dagelijks soms zelfs per uur of per mi
nuut moet Middelenbeheer op de hoogte
zijn van alle betalingsstromen in de organi
satie, die de liquiditeitspositie van de Cen
trale Bank kunnen beïnvloeden.
Zo is daar b.v. het cliëntenverkeer, dat een
bank veelal gelaten over zich moet laten
komen. De verschuiving van chartaal naar
giraal speelt zich binnen dit kader af, ter
wijl ook de sterk toenemende betalings-
stroom via de Bankgirocentrale met de
daarbij optredende informatieverschuiving
onze voortdurende aandacht heeft.
Daarnaast nog één voorbeeld uit vele
zijn er de te ontvangen en te betalen rente
en de aflossingen op uitstaande leningen
en opgenomen gelden (hierbij is wel exact
bekend wat ontvangen of betaald moet wor
den).
Deze golfbeweging korter dan 1 maand
wordt door Middelenbeheer zo goed mo
gelijk geneutraliseerd via call-geldtrans-
acties en fixe posten voor korte periodes.
Op de wat langere termijn moet kennis wor
den gedragen nog steeds intern van
de te verwachten ontwikkelingen met be
trekking tot het verschil tussen de groei van
de middelen en uitzettingen van de aange
sloten banken; met andere woorden de
vraag hoe zich het saldo van de aangeslo
ten banken bij de Centrale Bank zal ontwik
kelen.
Eveneens zal in de overwegingen betrokken
moeten worden hoe de prognoses zijn b.v.
ten aanzien van de kredietverlening van de
Centrale Bank (coöperatiefinanciering).
Een deel van de hierboven opgesomde fac
toren zijn min of meer voorspelbaar (char-
tale behoefte in de laatste dagen van de
maand bijvoorbeeld, alhoewel op de lange
duur door de veranderende betaalgewoon-
ten en door de kostenfactor de bankpapier
behoefte onzes inziens zal verminderen).
Voor een ander deel is die hardheid van ge
geven informatie een stuk minder; de con
junctuurontwikkeling, het kredietbeleid van
de monetaire autoriteit en in samenhang
daarmede de rentevooruitzichten op de
markt manen zoals de afgelopen 2 jaar
ons wel hebben geleerd tot grotere voor
zichtigheid.
Hierbij is een aantal stromingen, die min of
meer een gelijk beeld vertonen als de hier
voor geschetste interne, b.v. de toename op
saldi van de privé-rekeningen in de laatste
week van de maand en de continue daling
in de drie weken daarop volgende, veroor
zaakt in de geldmarkt een ongeveer gelijk
beeld.
Daarnaast echter treffen wij er een aantal
aan die wel de markt zeer sterk kunnen be
ïnvloeden, maar qua geldstroom weinig na
werking in onze organisatie hebben. Uiter
aard is die invloed op de rentetarieven van
b.v. termijndeposito's in onze organisatie
wel onmiddellijk merkbaar.
Zo zijn daar de maandelijkse uitkeringen
van het Rijk aan de gemeenten, recht
streekse interventie door De Nederlandsche
De schrijver van bijgaand artikel
kent zijn vak tot in de puntjes en
hanteert dan ook met veel gemak de
terminologie welke eraan eigen is.
We mogen wel aannemen, dat een
lezer van ons blad geen moeite zal
hebben met termen als giraal en
chartaal, terwijl ook het begrip
betalingsstromen geen moeilijk
heden zal opleveren.
In ons maandblad wordt door
verschillende medewerkers vrij
regelmatig ingegaan op fundamen
tele economische en monetaire
vraagstukken. Wij wijzen daarbij
bijvoorbeeld op de rubriek
Economische begrippen toegelicht.
Een lezer, die nog eens nader wil
zien verklaard wat wordt bedoeld
met valuta-swaps en contingentering,
kan daarover wat meer lezen in het
artikel De Weekstaat van De
Nederlandsche Bank, dat werd
gepubliceerd in het december
nummer van 1974.
In het eerste nummer van die jaar
gang wordt zeer uitvoerig ingegaan
op het systeem van de in neven
staand artikel eveneens genoemde
indirecte kredietbeheersing en de
gevolgen daarvan voor het bank
wezen.
Enkele andere begrippen verklaren
we kort nog hieronder, daarmede
nog eens het gewicht onderstrepend
dat moet worden gehecht aan het
werk van Middelenbeheer.
Call-geldtransacties:
ook wel aangeduid als daggeld
leningen worden overwegend
afgesloten tussen banken onderling
en kunnen per dag worden
opgezegd.
Fixe posten:
leningen tussen banken onderling
met een vaste looptijd die doorgaans
niet langer is dan een maand.
Discontopolitiek:
het beleid van De Nederlandsche
Bank met betrekking tot de tarieven
waartegen met name banken
kredieten (voorschotten) bij haar
kunnen opnemen.
Schatkistpapier:
schuldbekentenissen uitgegeven
door de Staat tegenover leningen
met looptijden tot ten hoogste een
jaar wanneer het schatkist
promessen betreft en looptijden van
meer dan één tot vijf jaar wanneer
het gaat om schatkistbiljetten.
Tender:
methode bij het uitgeven van een
lening waarbij het te lenen bedrag
alsmede de rentevoet pas na
inschrijving worden vastgesteld.
Diegenen die hebben ingeschreven
tegen een lagere rentevoet dan
achteraf wordt vastgesteld ont
vangen een volledige toewijzing.
