in
woorden
en
miljoenen
f£$7s£fSzf*f£
38
financieringsproblemen
jonge agrariërs
liquiditeitsproblemen
vervolg agrarische kroniek
succes te hebben. De te grote onzeker
heden bij het aflopen van het contract na
26 jaar is daarvoor de hoofdreden. Daar
naast heeft ook de geringe overnameprijs
in verhouding tot de huidige marktprijs een
remmende werking.
Op verschillende plaatsen is in 1974 over dit
probleem geschreven. Vanzelfsprekend is
ook de Rabobank daarbij nauw betrokken,
onder andere via de desbetreffende studie
commissie van het Landbouwschap.
Veel onderwerpen zijn in deze commissie
reeds in behandeling geweest om de pro
bleemstelling te omschrijven. Hoewel het
eindrapport in de komende maanden zal
worden gepubliceerd, kunnen nu reeds en
kele opmerkingen worden gemaakt.
Bij analyse van de gegevens van het LEI
over de afgelopen jaren blijkt steeds weer,
dat de jonge ondernemers in de afgelopen
jaren gemiddeld nauwelijks financierings
problemen hebben gehad.
In hoeverre adspirant-opvolgers van hun
plan tot opvolging hebben afgezien door te
verwachten financiële problemen is bijzon
der moeilijk na te gaan.
De aangegane financieringslasten zijn in
veel gevallen erg hoog in verhouding tot de
rentabiliteit. Dit duidt echter veeleer op een
rentabiliteitsprobleem en niet op een finan
cieringsprobleem.
Van een financieringsprobleem is sprake,
indien de rentabiliteit voldoende is en toch
de financiering op problemen stuit. Dit is
echter bij de huidige mogelijkheden van de
Rabobank, zonodig aangevuld met het
Borgstellingsfonds, zelden het geval. Indien
de problemen liggen in de sfeer van de
sfeer van de rentabiliteit zullen ook de op
lossingen in die sfeer gezocht moeten wor
den.
Oplossingen waarbij de lasten worden ver
rentebetaling, lijken in vele gevallen minder
gewenst. Bij eventueel noodzakelijke ver-
vangings- en/of uitbreidingsinvesteringen
enige jaren na de overname, zullen zich dan
financieringsproblemen voordoen. Ook op
lossingen, waarbij de lastenverlichting mo
gelijk toevloeit aan de familieleden in de
vorm van scherpere overnamevoorwaarden,
betekenen voor de jonge ondernemer geen
verlichting.
Wel beperkt het de afhankelijkheid van de
familieleden.
Indien het eindrapport van genoemde stu
diecommissie gereed is, zal daaraan in deze
kroniek uitgebreider aandacht worden be
steed. In het voorgaande zijn slechts enkele
facetten van het probleem belicht.
Een terugblik op 1974 kan niet voorbijgaan
aan de ontwikkeling van de kosten en op
brengsten.
De rentabiliteit van een aantal bedrijfstak
ken is daardoor onder zware druk komen te
staan. Dit werd nog versterkt door de bijzon
der slechte weersomstandigheden (Zee
land, hagelschade). Hoewel van overheids
wege maatregelen zijn getroffen om de
schade voor de ondernemers te beperken,
kunnen liquiditeitsproblemen niet uitblijven.
Dit blijkt reeds duidelijk uit het verloop van
de rekening-courant. Enerzijds nemen de
tegoeden af, terwijl de opgenomen bedra
gen in vergelijking tot 1973 sterk zijn toege
nomen. Overigens wordt dit verschijnsel ook
voor een gedeelte veroorzaakt door de eer
der gesignaleerde investeringsactiviteit van
de bedrijven.
Bij behandeling van bedrijven die om wat
voor reden ook in financieringsmoeilijk
heden zijn geraakt, is onmogelijk een lijn te
trekken. Dit is in sterke mate afhankelijk
van de financiële positie en de vooruitzich
ten van het individuele bedrijf.
De problematiek op dit terrein is zo groot
dat het nuttig lijkt hierop in een volgende
In de maand november was er sprake
van een niet ongunstige ontwikkeling
van toevertrouwde middelen en uitzet
tingen bij onze aangesloten banken,
die vrijwel geheel volgens verwachting
was.
De spaargelden vertoonden een posi
tief resultaat, terwijl de in oktober in
gezette ontwikkeling bij de deposito's,
namelijk een terugvloeiing van aan de
Centrale Bank doorgegeven deposito's
naar deposito's in eigen beheer bij de
aangesloten banken, zich verder voort
zette. Een en ander als gevolg van de
onlangs ingezette daling van de geld
marktrente.
De uitstaande leningen groeiden wel
iswaar iets sterker dan in voorgaande
maanden, doch bleven enigszins ach
ter bij de verwachting.
Door bovenstaande ontwikkelingen
vertoonde het rekening-couranttegoed
van de aangesloten banken bij de
Centrale Bank een stijging, terwijl ook
de liquiditeitspositie van de gezamen
lijke aangesloten banken een lichte
verbetering onderging.
licht door uitstel van aflossingen en zelfs kroniek uitgebreider in te gaan.
uit SJt&SJ
