azzu mijn vraag
SPARE
29
EEN „ECHTE" UTRECHTER OVER HET SPAREN
Veel plezier beleven inwoners van Utrecht en omgeving elke week aan de ontboezemin
gen van Gijs, een oude Utrechter, die gebeurtenissen en toestanden in de stad en in de
eigen familie- en kennissenkring aan een analyse onderwerpt, welke er niet om liegt.
Enkele weken terug vonden we in zijn eigen rubriek in Het Stadsblad een beschouwing
over het sparen, die enigszins afwijkt van hetgeen u over het algemeen in ons blad
over dit onderwerp leest. Omdat hij mede in een enkele volzin de fusie tussen Boeren
leenbanken en Raiffeisenbanken beschrijft en we ons min of meer aangesproken voel
den, vroegen we Gijs of we zijn verhaal in Rabobank mochten publiceren. Hij stemde
toe, mits we het niet zouden vertalen. Daarvan namen we acte, zodat u hierbij in
Utrechts dialect zijn visie op het sparen en de wereldspaardag krijgt voorgezet.
Morgen is het de fijftigste wereldspaardag.
Dat mot gevierd worde, allehoewel der de
wereld die laatste fijftig jaar weinig ge
spaard is gebleven, foor wattan ook
Maar daar slaat de wereld-spaardag niet
op, soas we allegaar wete.
Het lees slaat meer op de spaarbanke, die
de laatste jare een heel ander gezich ge-
krege hebbe en kenneluk in de paringstijd
sijne, soas die oude Raiffeisen, die mét
Boere-Leen aanpapte en daar kwamp dan
weer de Rabo uit loort, en dan kregie de
Amro, en de Twentse Bank wier metten
andere bank de ABN. Et is allegaar eve
wenne, fooral omdat die banke sellef so
veranderde, nadat se een bank-stel ge-
worde ware, jong en medérren gemeubi
leerd, blomme in huis
En wat doene se allemaal niet toor de
jeug?
Dat was troeger wel elfe anders. Ik weet
nog wel: In mijn jeug haddik swaar de pes
an die spaarbank. Me moeder had een
spaarbankboekie foor me angeschal. Ik
had so een stene varreke metten gleuf inse
rug. Daar mos ik dan lief en gehoorzaam
as ik geld kreeg, tannen ome of tante, dat
geld in doen.
Op me lerjaardag zeje de milde gevers:
Speelgoed hebbie genog en snoep is slech
foor je, dus stop dat geld maar liever in je
spaarpot. Onder hun goedkeurende blikke
liet ik dan die dubbeltsies en kwartsies in-
nerluk sacht grommend in me spaarpot
talie. Op school was ik slech in rekene,
maar bij ellek kwartsie watter inviel wis ik
hoeveel meter veterdrop ik daarvoor zou
hebbe kenne kope en ik telde dan al die
meters veterdrop bij mekaar en kreeg
stees meer de pes in.
En dan mos ik as al dat geld derin was
gestop, potdome nog met een blijde lach
dankbaar rammele memme spaarvarreke!
Is tét een kind spare tere? Nee toch?
Moeder zee dan: Ja, spare ken me Gijssie
goed. Die is niet fan opmake Maar dat
goeie mins wis niet dat haar Gijssie ook
goed fan oplette was. De eerste keer dat
me varreke aardig lol was zeeze: Komp,
Gijssie, nou gane wij jou centsies es naar
de spaarbank brenge die jij hep opge
spaard
Ja! riepik blij: En dan mag IK dat varreke
eers metten hamert se harses in slaan!
Want ik had so de pes an die spaarpot.
Neenee, zee me moeder slim: Dat varreke
blijf héél, want Gijssie mot toch nog véél
meer spare? En dan noomp se het brood
mes, hiel het varreke onderste bove, stook
het mes in de gleuf opse rug, schudde
loorsichtig en dan viele de dubbeltsies en
kwartsies en cente en fierduitestukke as
pennies trom hevven der uit, over de tafel
en opte grond. Ik maar rape en telle
kilometers veterdrop een pistool met
twalef rolle klappertsies
En dan gong ik met moeder naar de spaar
bank, in de rij staan bij et loket waar een
sjaggerijnige vent metten druipsnor achter
sat, die al me geldstukken fligesvlug op
rijgies lee, in me boekie schreef en dan
metten zwaai al me cente fan de tafel
veegde. Sieso gijs, doch ik dan: Die sie je
nooit meer terug
En et erregste Ion ik nog, dat as me moe
der dat boekie lannem terugkreeg se hem
nog harteluk bedankte ook! En hij alleen
maar een knikkie. Geen boe of bah! Kijk,
so maakte die spaarbank de kindere sléch.
Want na die eerste keer, op weg naar huis,
mompelde ik kwaad: Dat sal mijn geen
tweede keer overkomme. Azzik bij de krui
denier komp memme moeder, dan krijgik
een snoepie en bij de slager een schijffie
wors, maar die kerel achter et lekèt, die
siet je geeneens staén
Ik bleef netsies spare, dat wel. As ome
Arie bij ons kwamp en die gooi me een
kwartsie, dan zee me moeder: Och Arie,
dat is weer teels te geknou, Gijs, dan
maggie ome Arie wel harteluk bedanke en
haal nou je varreke maar en laat ons es
kijke hoe jij spare kan
Dat dee ik dan. Maar sodra de kus vrij
was noomp ik et broodmes en et varreke
en ik rommelde net so lang tot ik dat
kwartsie of ander geld der weer uit had.
Nee, ik haalde nooit me spaarpot leeg. Ik
stool me eige geld naar behoefte. De ene
keer was me behoefte an veterdrop een
paar meter langer dan de andere keer. En
meer geld haalde ik der niet uit. Je mot
nooit de kip met de goude eiere slachte,
niewaar?
Maar die pes an de spaarbank hiél ik,
want ik wis helegaar niet wat spare inhiel.
Daar wier op school nooit over gesproke.
Der hong wél een blikke ovaal bord teuge
de schoolmuur met letters der op. Je be
gon te leze met je hoof op je linker-schou-
wer: Be-han-del de(dan kwamp je
hoof al lezend langzaam overend) die-re
met (en dan sakte je hoof op je rechter
schouwer) sach-heid En dan fan ondere
langes de rand: Spaar de vogels.
In dat laatste, daar sag ik wel wat in:
vogels spare. Maar hoe mos je dat doen?
Dat stong er niet bij. En as je dan een
kwak vogels bij mekaar had, levend netuur-
luk wattan?
Over rente wier ook nooit teuge mijn ge-
sproke. De eerste keer dat ik as jochie
over et begrip rente hoorde prate was
door me vader. Die zee waar ik bij was es
teuge ouwe Klapstra, die zo zoop: Jonge,
wees toch wijzer, breng al die cente die
je nou verzuip liever naar de spaarbank.
Dan krijgie rente en je hep een appeltsie
foor de dors
Et sal me altijd bij blijve wat die ouwe
Klapstra foor antwoord goof. Foor de dors
hebbik liever wat anders dan een appeltsie,
zeedie: En as ik me cente naar de spaar
bank breng krijgik hooguit vier prosént,
maar bij de kastelein krijgik ses en détig
prosent opsemins
De tijde sijne wél teranderd. Nou gaat mijn
Keessie juichend met een riksdaalder ense
spaarbankboekie naar de spaarbank en
dan komptie thuis metten puzzel ennen
balpunt ennen scheurkalender en een hele
grote plaat met een poessie mauw der op.
Allemaal gekrege tanwege de wereldspaar
dag. En de rente is weer hoger! Hoera!
Der is wél heel wat ferbetert innet spaar-
weze, as u mijn vraaq
GIJS
