problemen in de
agrarische sector
30
ing. c. bottema
de omvang van de problemen
agrarische kroniek
de gevolgen
De problemen, waarmee de agrarische sec-
lor op dit moment kampt en de daaruit
voortspruitende onrust, hebben de laatste
maanden sterk de aandacht getrokken.
Van de demonstraties en de behandeling
van de moeilijkheden in de Tweede Kamer
en in E.E.G.-verband heeft iedereen via alle
nieuwsmedia kunnen kennisnemen. In de
komende maanden zal de agrarische pro
blematiek zeker in de schijnwerpers staan.
de optredende produktiviteitsverbetering
blijkt uit onderstaande gegevens.
Afname inkomen 1974/75
ten opzichte van 1973/74
Grotere
akkerbouw
bedrijven van f 3.000,- tot 7.500,-
Weide-
bed rijven van 2.000,- tot 4.000,-
Overwegend
veredelings-
bedrijven van 18.000,- tot 39.000,-
De onrust in de land- en tuinbouw is begrij
pelijk als men bedenkt, dat de agrarische
sector in zijn na-oorlogse ontwikkeling
nog nooit werd geconfronteerd met proble
men van de huidige omvang. Het lijkt erop,
dat alles dit jaar de boeren en tuinders
tegenzit. Vooral ook het samenvallen van
de sterke stijging van de kosten met de min
der gunstige marktsituatie voor de meeste
agrarische produkten dit jaar, is hierbij van
doorslaggevende betekenis. Dit komt dui
delijk tot uiting in de gegevens, die de mi
nister van Landbouw en Visserij onlangs
aan de Tweede Kamer heeft verstrekt. Voor
de landbouwbedrijven wordt verwacht, dat
het kostenpeil in 1974/75 met gemiddeld
7,5 zal stijgen ten opzichte van 1973/74.
Voor de akkerbouw wordt deze kostenstij
ging zelfs begroot op 12 voor de melk
veehouderij op 9,5 en voor de verede-
lingssector op 3,5%. De glastuinbouwbe
drijven zullen met 18 gemiddeld de groot
ste kostenstijging te verwerken krijgen,
vooral als gevolg van de hoge stookkosten.
Voor dit jaar wordt voor de meeste secto
ren een produktiviteitsverbetering verwacht
van 3%; voor de akkerbouw wordt een la
gere en voor de veredelingssector géén
produktiviteitsstijging verwacht.
Het effect op het inkomen van de wijzigin
gen van de opbrengsten en kosten, alsmede
Hoewel deze gegevens slechts een globaal
beeld van de gemiddelden per gebied
geven, blijkt er toch duidelijk uit, dat de in
komens in de agrarische sector op dit mo
ment sterk onder druk staan. Dit geldt blij
kens bovenstaande gegevens met name de
veredelingsbedrijven. Ook bij de glastuin
bouwbedrijven en de bloembollenbedrijven
zal van een belangrijke aantasting van het
inkomen sprake zijn. Voor de groenteteelt
onder glas wordt voor 1974 een gemiddelde
inkomensdaling ten opzichte van 1973 be
groot van ongeveer 15.000 gulden. Voor de
bloementeelt onder glas is deze daling op
ongeveer 13.000 gulden begroot. In een tijd
met een voorthollende inflatie is deze ont
wikkeling zeer teleurstellend te noemen.
Wanneer men bovenstaande gegevens op
zich laat inwerken, vraagt men zich af welke
gevolgen eruit zullen voortvloeien voor de
gehele agrarische sector en voor het indi
viduele bedrijf.
In de afgelopen jaren hebben meerdere
agrarische sectoren met problemen te ma
ken gehad, welke echter veelal van tijde
lijke aard bleken. De oorzaak was meestal
een inzinking van de opbrengstprijzen als
gevolg van een te sterke toename van de
produktie ten opzichte van de opname
capaciteit van de markt. De problemen ble
ven dan ook tot één of enkele sectoren van
het agrarisch bedrijfsleven beperkt. Op dit
moment is hiervan helaas geen sprake.
Gezien de moeilijkere afzetsituatie voor een
zo groot aantal geheel verschillende pro-
