de
architect
39
mr. a. m. g. bernard
wat is en doet een architect?
veelzijdige taak
aansprakelijkheid
Onder een architect wordt doorgaans ie- I
mand verstaan, die er zijn beroep van
maakt ontwerpen voor bouwwerken te ma
ken.
Als uitvloeisel daarvan houdt hij zich ook
meestal bezig met het geven van leiding bij
de uitvoering van die ontwerpen, met an- j
dere woorden gezegd, voert hij de directie.
Ten slotte verstrekt een architect adviezen
omtrent aangelegenheden, die de bouw
kunst raken.
Van de kundigheid van de architect hangt
het slagen van de opdracht in eerste in
stantie af.
Het is uiteraard moeilijk de kundigheid van
een architect in de verschillende delen van
zijn veelzijdige taak naar behoren te taxe
ren.
Nog moeilijker wordt het, wanneer een leek
voor wie het bouwen vaak een éénmalige
zaak is, een keuze moet maken in de per
soon van de architect. Wanneer het gaat
om een bouwwerk met een speciale be
stemming, bijvoorbeeld een raadhuis, een
school, een bankgebouw, zal de opdracht
gever er goed aan doen bij de keuze van
een architect vóóraf inlichtingen in te win
nen over de deskundigheid van de betref
fende architect op dit gebied. Voor onze
banken is dit mogelijk bij de activiteit Bouw
zaken en Beveiliging van de Centrale Bank.
Daarnaast kunnen de adviseurs van „Bouw
zaken en Beveiliging" de banken van ad
vies dienen bij alle problemen, welke zich
op dit terrein van de huisvesting, nieuw
bouw of verbouwing en beveiliging kunnen
voordoen.
Voordat een architect tot het maken van
een definitief ontwerp overgaat, brengt hij
eerst advies uit bij de opstelling van het
programma van eisen en stelt hij een voor
lopig ontwerp samen. Bij een definitief ont
werp voegt de architect een begroting van
de bouwkosten en een tijdschema, binnen
hetwelk de bouw in de verschillende on
derdelen kan worden voltooid. Daarna
worden de voorbereidingen getroffen voor
de aanbesteding.
Gebruikelijk is, dat de architect met de di
rectie wordt belast. Het voeren van de di
rectie houdt in dat hij toezicht houdt op de
bouw en de afrekeningen van de aannemer
controleert. Als hij zich met de afreke
ningen kan verenigen, geeft hij een man
daat af, verklaart hij dat de afrekening kan
worden voldaan. Een goed architect moet
derhalve niet alleen beschikken over artis
tieke bekwaamheid en technische kennis
maar ook uitgerust zijn met voldoende com
mercieel inzicht. Hij moet kostengevoelig
zijn. Daarnaast behoort hij een dosis
rechtskennis te bezitten. Hij dient zijn
principaal immers ook te adviseren op het
gebied van de juridische consequenties
van het bouwen. Deze strekken zich uit
over een zeer uitgebreid terrein. Zij raken
Bij de uitvoering van zijn taak heeft de ar
chitect in beginsel een grote aansprake
lijkheid.
Deze aansprakelijkheid wordt door de A R.
dat wil zeggen „de Algemene Regelen voor
de honorering van de architect en de ver
dere rechtsbescherming tussen opdracht
gever en architect" en de R.O.A., dat wil
zeggen „Regeling rechtsverhouding tussen
Opdrachtgever en Architect" zoals vastge
steld door het Nederlands Architecten Ge
nootschap, sterk beperkt.
de strikt privaatrechtelijke verhoudingen
van principaal tegenover aannemer en der
den, bijvoorbeeld de juiste omvang, lig
ging en begrenzing van het te bebouwen
perceel, de daarop drukkende erfdienst
baarheden.
Anderzijds zijn er tal van publiekrechtelijke
aspecten, waarmede rekening moet worden
gehouden, bijvoorbeeld een bestemmings
plan, een voorbereidingsbesluit tot een be
stemmingsplan, gemeentelijke bouwveror
deningen.
Bij de uitoefening van zijn veelzijdige taak,
bezit de architect een grote mate van zelf
standigheid, doch dient hij zich ook reken
schap te geven van de aard en omvang van
de opdracht, die zijn bouwheer hem heeft
verstrekt.
Dit betekent, dat de architect ook bereid
moet zijn de adviezen te accepteren, die
deskundige raadgevers van de opdracht
gever plegen uit te brengen. Dit is vooral
van belang, wanneer het een bouwwerk be
treft met een bijzondere bestemming of
wanneer er zich juridische problemen voor
doen op privaat- of publiekrechtelijk terrein.
1. De architect is tegenover de opdracht
gever slechts aansprakelijk voor de schade,
die het rechtstreeks gevolg is van een ern
stige fout, door de architect of een persoon
in dienst van de architect begaan. Dit lijdt
uitzondering als de architect aantoont, dat
de fout onder de betrokken omstandig
heden bij normale vakkennis en met in
achtneming van normale oplettendheid en
wijze van uitoefening van zijn vak niet had
kunnen worden vermeden.
Een voorbeeld: Glas is een zwaar artikel.
Een vloer van een glasmagazijn vergt dus
speciale voorzieningen. Het moet de archi
tect duidelijk zijn, dat een niet-vrijdragende
vloer bij een continu zware belasting zal
gaan verzakken. Een architect, die daar
mee geen rekening had gehouden, werd
dan ook tot schadevergoeding verplicht
geacht.
2. De architect mag de eventuele schade
voor eigen rekening zelf beperken of onge
daan maken. De door de architect te ver
goeden schade is volgens de A.R. trouwens
steeds beperkt tot een bedrag, gelijk aan
