het nieuwe
aktenbestand
19
mr. a. pak
ad a.
ad b.
ad c.
Zoals bekend werd op 17 oktober 1973
het geharmoniseerde aktenbestand geïn
troduceerd. Dit tijdstip doet reeds vermoe
den dat het nieuwe aktenbestand nu niet
direct van de ene op de andere dag was
te realiseren, doch dat daarentegen een
diepgaande bestudering van de materie
noodzakelijk was, alvorens tot een verant
woord geheel kon worden gekomen.
Bij de harmonisering is in de eerste plaats
uitgegaan van het aktenbestand zoals dat
in beide organisaties gebruikelijk was.
Daarnaast is gebruik gemaakt van in het
verleden opgedane ervaringen met het
oude bestand en van suggesties die door
aangesloten banken zijn gedaan. Voorts
is er overleg gepleegd met de daarvoor
in aanmerking komende afdelingen van de
Centrale Bank en met de Technische
Overlegcommissie Kredietverleningen is
advies gevraagd aan de Koninklijke Broe
derschap der Notarissen en zijn regelingen
bestudeerd die bij andere financiële in
stellingen werden gehanteerd. Het uitein
delijk resultaat hiervan is te vinden in de
nieuwe modellen, waarmee de banken nu
zo langzamerhand bevoorraad zijn of wor
den. Dit resultaat is niet alleen geweest
een harmonisering maar evenzeer een
drastische sanering. Ter illustratie van dit
laatste geval enkele cijfers:
situatie vóór resp. na harmonisatie:
voor na
aantal onderhandse akten 650 65
hypotheekakten, borderellen
algemene voorwaarden en
notarisverklaringen 171 8
Dat er met de bestellingen vóór de har
monisering ook iets mis was, moge blij
ken uit het feit dat er b.v. voor de Raiffei-
senorganisatie in het jaar 1972 een totaal
van 2500 hypotheekakten werd gepas
seerd, volgens het model A 7, terwijl er
27.000 stuks van dit model werden besteld
en geleverd uit het magazijn.
Teneinde een aanzienlijke beperking van
het aantal akten mogelijk te maken was
het nodig tot een eenvoudiger en meer
overzichtelijker systeem te komen.
Enkele hoofdpunten van het nieuwe sys
teem:
1. Tussen de financiering en de zekerheid
is een splitsing gemaakt in die zin, dat elk
bij een afzonderlijke akte wordt geregeld.
2. De zekerheden worden algemeen ge
steld. Zij strekken dus tot zekerheid voor
al hetgeen een cliënt ongeacht uit welke
hoofde ook aan de bank schuldig is of
mocht worden.
3. De financierings- en zekerheidsakten
kunnen worden gebruikt onafhankelijk van
de vraag of de financiering verstrekt wordt
aan één of meer personen, aan een ven
nootschap onder firma of een rechtsper
soon.
4. De financieringsakten geven eerst een
kort overzicht van de belangrijke voor
waarden, zoals de hoogte van de schuld
en de betaling van rente en aflossing, en
verwijzen daarnaast naar de algemene be
palingen welke op afzonderlijke bladzijden
zijn gedrukt.
5. In de financierings- en zekerheidsakten
is een ruimte opengelaten voor opneming
van afwijkende of aanvullende bepalingen.
Voor de hypotheken is hetzelfde systeem
gevolgd. De hypotheekakte regelt alleen
nog de hypotheekverlening, terwijl de
schuld wordt vermeld in een onderhandse
akte. Er zijn nu nog 3 model-hypotheek
akten overgebleven, te weten één voor een
bankhypotheek, één voor een vaste hypo
theek, en één voor een bankhypotheek ten
behoeve zowel van een aangesloten bank
als van een hypotheekbank.
Het is de verwachting dat in de praktijk
vrijwel uitsluitend gebruik zal worden ge
maakt van de bankhypotheek, nu deze ook
kan worden toegepast bij een 2e of ver
dere hypotheek en de bank niet tevens 1e
hypotheekhouder is.
Voor de hypotheekverlening op een recht
van erfpacht, opstal of een appartements-
recht is geen afzonderlijk model meer no
dig, omdat daarvoor in de Algemene Voor
waarden voor Hypotheken voorzieningen
zijn getroffen. Deze Algemene Voorwaar
den zijn toepasselijk zowel bij hypotheek
verlening op onroerend goed als op sche
pen.
De ontvangen reacties op het nieuwe
aktenbestand zijn in het algemeen zeer
positief, en voor zover er kritiek is, richt
deze zich voornamelijk op „druktech
nische" kwesties.
Ten aanzien van de inhoud van de nieuwe
akten zijn als voornaamste vragen naar
voren gekomen:
a. de toestemming van de Centrale Bank
voor de verhuring van een hypothecair
verbonden onderpand;
b. in geval van extra aflossing op een
lening strekt deze in mindering op de
laatste aflossing;
c. de begroting van 25% voor achterstal
lige rente en kosten in de hypotheek
akten.
De toestemming van de Centrale Bank
voor verhuring van een hypothecair ver
bonden onderpand is in de hypotheekakte
en in de Algmeene Voorwaarden opgeno
men om een extra beveiliging in het be
lang van de banken in te bouwen. Ver
huring van een hypothecair onderpand kan
de executiewaarde daarvan sterk vaak
negatief beïnvloeden. Na de verleende
toestemming kan bij executie alleen nog
een verhuurd onderpand worden verkocht.
Het te verkopen pand kan niet eerst wor
den ontruimd of als gemakkelijk te ont
ruimen worden aangeboden, zoals vóór het
verlenen van de toestemming tot verhuur
het geval was. De markt voor dit soort
onderpanden beperkt zich in het alge
meen tot de beleggers, en de opbrengst
zal ook sterk bepaald worden door de
huurprijs die betaald moet worden. Voorts
kan zich in een dergelijk geval de situatie
voordoen dat de bank meent tegenover een
goede relatie moeilijk de toestemming tot
verhuring te kunnen weigeren. In dat ge
val kan dan een beroep worden gedaan
op het ontbreken van toestemmig van de
zijde van de Centrale Bank.
Bij leningen is bepaald dat een extra af
lossing in mindering strekt op de laatste
aflossing (met andere woorden de looptijd
van de lening verkort) zodat de normale
aflossingen in beginsel gewoon moeten
worden voldaan op de overeengekomen
tijdstippen.
Het doel van deze bepaling is dat de debi
teur niet het recht heeft betaling van de
normale aflossingen te weigeren, omdat
hij voorloopt met het aflossingsschema. Dit
zou bepaald onaangename gevolgen kun
nen hebben indien de extra aflossing bij
voorbeeld plaats vindt ten gevolge van een
gedeeltelijke verkoop van het hypothecair
verbonden onderpand. Uiteraard staat het
de bank volkomen vrij in bepaalde geval
len wel vrijstelling van aflossing te ver
lenen, doch de debiteur kan hier geen
aanspraak op maken.
Ondanks de hoge rentevoet is slechts een
percentage van 25 als begroting voor
achterstallige rente en kosten in de hypo
theekakten opgenomen, omdat dit percen
tage geen problemen geeft of zou behoe
ven te geven. Immers het is ongewenst om
eerst bij een financiering in te grijpen na
dat er een rente-achterstand van 2V2 jaar
is ontstaan. In de praktijk wordt dan ook
veel eerder bezien of en welke maatrege
len er in een bepaald geval genomen moe
ten worden.
De eerste tijd zal het ongetwijfeld nog
even wennen zijn voor men geheel met het
gebruik van de nieuwe modellen vertrouwd
is. Ook zullen er na deze korte toelichting
zeker ten aanzien van bepaalde punten
nog vragen rijzen. Aarzelt u in een der
gelijk geval niet de nodige informatie te
vragen.
