marketing:
nieuwe ontwikkelings
mogelijkheden in het
coöperatieve bankwezen
8
drs. r. r. freeman
van massaproduktie naar
massaconsumptie
van „nodig" hebben naar
„willen" hebben
naar macht voor de
consument
tweezijdig proces
rapport van dr. verhage
In zijn studie over de 'Massaconsumptie
maatschappij' schetst de Amerikaanse
hoogleraar George Katona de ontwikkeling
van onze samenleving van een maatschap
pij met massaproduktie naar een maat
schappij met massaconsumptie. Prijzen
werden vroeger praktisch eenzijdig vast
gesteld door de producent, want hij had
de macht in de door hem eenzijdig ge
stempelde 'sellers' market', een markt die
door de verkopers bepaald wordt. Hij pro
duceerde, hij produceerde zelfs in massa's
en hij deed dat praktisch zonder zorgen,
want hij wist: de consument, die boven
dien als koper alleen stond, had zijn goe
deren nodig. De belangstelling van een
producent kon zich daardoor in hoofdzaak
richten op de interne organisatie van zijn
bedrijf en op een maximale produktie.
Dat is tegenwoorig anders. De inkomens
van talloze consumenten zijn dermate ge
stegen, dat verreweg de meesten van hen
de werkelijk 'benodigde' produkten al be
zitten. Zij verkeren in een positie waarin
ze de meeste huidige marktprodukten niet
'nodig' hebben maar alleen 'wensen' te
hebben. Men denke slechts aan tuners en
platenspelers en andere 'Hi-fi'-installaties,
en aan het platen- en boekenbezit van
onze huidige jeugd, afgezien nog van hun
brommers, hun sportfietsen met soms tien
versnellingen en dergelijke.
Mede door hun grotere inkomens, en door
dat hun tegenwoordige behoeften minder
dringend zijn, terwijl de concurrentie in
het aanbod is vergroot, mede door dat
alles zijn de consumenten prijsbewuster
geworden en kritischer dan ze in vroeger
jaren waren. En ook staan ze als koper
tegenwoordig niet meer alleen, want ze
hebben hun krachten gebundeld in mach
tige consumentenbonden - niet alleen in
Nederland! Die krachtenbundeling, samen
met het algemeen gegroeide inkomen, het
grotere prijs- en kwaliteitsbewustzijn en de
zich systematisch verbeterde voorlichting
van de kopers, hebben aan de collectivi
teit van de verbruikers een machtspositie
verschaft, zoals ze in de geschiedenis
nooit hebben gehad en waarmee elke
producent rekening moet houden.
De eenzijdige levering tegen gedicteerde
prijzen van de producent is daardoor ver
vangen door een duidelijk tweezijdig pro
ces: de consument laat blijken wat hij wel
en wat hij niet wenst, en de producent
neemt daarvan kennis om zich daarmee
met zijn hele bedrijf te voegen naar de
Dit artikel is geschreven naar
aanleiding van een rapport over
Marketing, dat door dr. A. J.
Verhage is uitgebracht op het
in september gehouden Wereld
congres van het Landbouwkre
diet, georganiseerd door de
Conféderation Internationale du
Crédit Agricole (C.I.C.A.).
De inhoud van het artikel is aan
dit rapport ontleend.
wil van 'koning-klant'. Nu geniet meer de
interne organisatie van het produktiebe-
drijf de grootste aandacht: van een effi
ciënte en rendabele verkoop aan cliënten,
die bovendien tevreden moeten zijn omdat
ze anders niet terugkomen.
Deze maatschappelijke ontwikkeling vorm
de de achtergrond van een rapport over
marketing, dat de president van de Hoofd
directie van de Centrale Rabobank, dr.
A.J. Verhage, in september van dit jaar
in Milaan heeft voorgelegd aan het daar
gehouden Wereldcongres voor het Land
bouwkrediet. De geschetste ontwikkeling
in onze maatschappij is namelijk de ach
tergrond van de zo klemmende wijze waar
op in de laatste jaren aan het hele be
drijfsleven de betekenis van de marketing
is duidelijk geworden.
