22
verwevenheid van problemen
75-JARIG BESTAAN
daarbij op uiterst gevarieerde wijze blijven
aanpassen aan de snel groeiende moge
lijkheden van de moderne techniek en aan
de eisen van de economie en de markt.
Alternatieve vormen van agrarische pro-
duktie hebben geen overtuigende indruk
opgeleverd; denk bijvoorbeeld aan de om
vangrijke importen in de Sowjet-Unie.
In de derde plaats voorzie ik dat de pro-
duktiestijging per man - waarschijnlijk ver
sneld - zal voortgaan bij een daling van
het aantal bedrijven. Dit betekent een ver
dere stijging van het geïnvesteerd vermo
gen per man.
zelfs op 30% van het besteedbaar in
komen.
Dit mag niet als een indicatie van grote
welvaart worden gezien, wel als een bit
tere noodzaak om de eindjes aan elkaar
te knopen.
De betekenis van het Landbouwkrediet
wezen in de Landbouw is met een inves
teringsbijdrage van bijna 1,5 miljard in
de jaren '60-'70 aanzienlijk geweest.
Als vertegenwoordiger van de overheid
verheugt het mij er aan te kunnen toe
voegen dat de overheid daarbij een kata
lyserende functie heeft vervuld: via het
Borgstellingsfonds. Deskundigen hebben
mij voorgerekend dat dit garantiefonds
tussen 1951 (het jaar van oprichting) en
1971 medewerking heeft verleend aan een
kredietverstrekking door coöperatieve ban
ken ten bedrage van ca. 2 miljard.
Een enkel woord over de toekomst. De
geschiedenis van onze tijd - geen para
dox! - lijkt wel op een rivier waarin tal
van draaikolken ons het zicht op de hoofd
stroom dreigen te ontnemen. Toch zijn er
enkele hoofdlijnen in de vele ontwikke
lingen die zich door de jaren heen weten
te handhaven.
Het ziet er naar uit, dat de spanning die
er in de wereld vanouds bestaat tussen
enerzijds de behoefte aan voedsel en an
derzijds de produktie daarvan, eerder gro
ter dan kleiner wordt. De wereldvoedsel
situatie baart zorg. Het zou een dwaling
zijn te menen dat in de ontwikkelde wes
telijke wereld - waaronder Europa - de
landbouw van minder betekenis zou zijn
geworden.
In de tweede plaats ben ik van oordeel,
dat het agrarisch gezinsbedrijf zoals dit in
grote delen van de wereld aanwezig is,
zich zal weten te handhaven. Het zal zich
Ten slotte voorzie ik een landbouw waarin
een steeds gespecialiseerder produktie-
proces samengaat met een steeds hech
tere verwevenheid met toeleverende, ver
werkende, alsmede dienstverlenende be
drijven.
De gevolgen voor de Banken tekenen zich
af.
Uw gedenkboek signaleert, dat de banken
van betrekkelijk geïsoleerde agrarische
spaar- en kredietbanken zijn uitgegroeid
tot instellingen die een belangrijke rol
spelen bij de financiering van de coöpe
ratieve toeleverings- en verwerkingsonder
nemingen. Ook andere niet-agrarische be
drijven en zelfs de woningbouw worden
erbij betrokken. De groeiende verweven
heid van het landbouwbedrijf met de be
drijvigheid in complementaire sectoren
vindt aldus zijn parallel in de ontwikkeling
van het coöperatieve landbouwkrediet
wezen. Een goede ontwikkeling!
De betekenis van de Banken voor de land
bouw behoeft daardoor niet te verminde
ren. Integendeel. Het spanningsveld tussen
de groeiende vermogensbehoefte en de fi
nancieringsmogelijkheden zal in de jaren
die vóór ons liggen ongetwijfeld nog toe
nemen. De Banken zullen, naar mijn over
tuiging, bij de financiering in toenemende
mate rekening moeten houden met beoor
delingsfactoren buiten de traditionele ze
kerheden: met name de rentabiliteitsver-
wachtingen, te zamen met de kwaliteit van
de ondernemers. Dit uiteraard in relatie tot
de katalyserende - en dus bescheiden -
rol die het Borgstellingsfonds behoort te
spelen. Geen revolutionaire gedachte! Im
mers, hiermede zou de lijn worden voort
gezet die de illustere Commissie Verrijn
Stuart heeft getrokken.
De geschiedenis van het coöperatieve
bankwezen van de afgelopen 75 jaar
schenkt mij de overtuiging dat dit zal
lukken.
