13
Illustratie uit het boek
om ik minder dan de schrijver op het
standpunt sta dat het verwonderlijk zou
zijn, dat de samenwerking tussen Utrecht
en Eindhoven niet veel eerder tot stand is
gekomen. Veeleer deel ik de mening van
wijlen ir. S. L.. Louwes, de grote man van
de landbouwcrisispolitiek, die (pag. 13) op
merkte dat „zich bij de stichting der twee
centrales reeds het verschijnsel voordeed,
dat op de Nederlandse landbouworganisa
ties het stempel drukte, namelijk de orga
nisatie in naar de confessies geordende
groepen".
Gelukkig doen zich ten aanzien van dit
verschijnsel de laatste tijd grote veran
deringen voor. Het verheugt mij, dat prof.
De Vries hiervan een overtuigd exponent
is gebleken. Al bij al is de Nederlandse
literatuur over de naoorlogse ontwikke
ling met een studie verrijkt, die zowel
door meer deskundigen als door outsiders
met veel genoegen zal worden geraad
pleegd.
Hoogleraar aari de Vrije Universiteit te Am
sterdam
Professor De Vries behoort tot de fine
fleur van de groep schrijvers van weten
schappelijke gedenkboeken, die ons land
rijk is. Daarbi heeft hij zich op breed
terrein bewogen: het Amsterdamse be
drijfsleven, de Volksuniversiteit en Hoog
ovens (zijn topprestatie). Verder is hij
blijkens o.a. zijn pas verschenen boek over
de Nederlandse economie tijdens de 20ste
eeuw goed op de hoogte van de contempo
raine economische geschiedenis.
Raad van Beheer en Hoofddirectie van de
Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Boeren-
leenbank hebben dan ook als goede ban
kiers geen onnodig risico gelopen toen zij
juist hem vroegen het gedenkboek te
schrijven. En het is een goed gedenkboek
geworden, dat een eigen plaats inneemt
onder de werken van de auteur.
In het eerste hoofdstuk neemt hij een
aanloopje tot de eigenlijke stof, de periode
1948-1973, dat door levendige schrijftrant
en bondigheid van opzet een schoolvoor
beeld is hoe een schrijver „in medias res"
kan belanden. Daarna schetst hij in duide
lijke lijnen het wel en wee van de Neder
landse landbouw en daarmee tegelijker
tijd de achtergrond, waartegen de ont
wikkeling van de jubilerende banken
moet worden beoordeeld. En passant ver
schaft hij ons daarmee het eerste algeme
ne beeld van de na-oorlogse landbouw
problematiek dat historische allure heeft.
De eigenlijke bankgeschiedenis, die door
het brede kader waarin zij is geplaatst ten
volle tot haar recht komt, vormt een
boeiend relaas: de geschiedenis van de
Commissie landbouwkrediet, van de rela
tie tot de handelsbanken, de branchever
vaging - om ons te bepalen tot een
opsomming van slechts enkele topics uit
dit deel van het boek - het komt alles
goed uit de verf. Zeer opvallend is daarbij
de soepele manier waarop de instellingen
zich per saldo aan nieuwe verhoudingen
weten aan te passen. In de concurrentie
om de spaarduiten kunnen zij het goed
opnemen tegen de commerciële instellin
gen (terwijl de algemene spaarbanken bij
voorbeeld achterop raken); een coöperatie
kan efficiënt en commercieel geëxploi
teerd worden. Juist door de sterke nadruk
die het functioneren van het instituut
krijgt, raakt de lezer wel benieuwd wie
nu eigenlijk de mannen zijn die achter de
schermen de touwtjes in handen hielden.
Dit persoonlijke element komt in het boek
niet sterk naar voren.
Wie andere boeken van De Vries heeft
gelezen, zal het betreuren dat daardoor
zijn rake typeringen van de dramatis
personae ontbreken. Maar hier is van
toepassing de opmerking van de befaamde
Engelse historicus Wilson dat ook tabellen
en grafieken hun dramatiek kennen en
dat deze in de moderne economische ge
schiedenis meer en meer op de voorgrond
treden. In dit opzicht komt de lezer, die in
het boek een aantal overzichtelijke tabel
len aantreft, goed aan zijn trekken. Een
enkele maal ziet De Vries wel kans de
menselijke emoties op het toneel te bren
gen (het blijft een uitzondering: in notu
len en verslagen laten die gevoelens zich
moeilijk betrappen). Het relaas over de
moeilijkheden rond de Zuivelbank is er
een goed voorbeeld van.
Samenvattend: De Vries kan in zijn kast
PROF. DR. J. A. DE JONGE:
...HISTORISCHE ALLURE, HOEWEL
DRAMATIS FERSON/E ONTBREKEN
