37
notaris ages
.inksboven: Uit de notulen van de Gro-
inger Mij. van Landbouw afd. Leens.
.inksonder: Een van de vele enorme twee-
:apsschuren.
lekomen zijn? Per trein en sjees of rij-
uig? In ieder geval zag hij niet op tegen
ien beetje moeite!
lij de vele commissies wordt nu ook een
levormd, die de eventuele oprichting van
:en Raiffeisenbank dient te onderzoeken
de heren E. Torringa, C. van Hoorn, H. J.
Joer, M. Ritzema en W. R. Feddema).
)e conclusies van deze commissie, die van
nening was, dat de oprichting van deze
•anken zoveel mogelijk moet worden be-
'orderd, werden aangeboden in een inte-
essant rapport.
)ezelfde heren aanvaardden de uitnodi-
|ing tot voorbereiding en oprichting ener
>ank, waarvan men zich voorlopig als lid
;an aanmelden en ook dat was weer juist
>p tijd en paste in de humane gedachten-
sfeer aldaar, want er heerste een grote
verkloosheid, zodanig dat van de Christe-
ijke Werkliedenvereniging te Ulrum het
'erzoek binnenkwam om „voorjaars niet
firect vrouwen, maar eerst mannen in het
iverk te nemen".
Tot overmaat van ramp was er de drei-
jing van een enorme mussenplaag in een
jroot deel van Europa (men besloot om 3
lutomatische mussenvangers aan te ko-
sen).
Dp 16 februari 1911 werd dan eindelijk de
ikte van oprichting verleden voor notaris
Reilingh en dit opende de weg tot grotere
3nafhankelijkheid voor geldleners. Im
mers men staat vrijer tegenover een bank
Jan tegenover persoonlijke crediteuren,
Jie vaak naar de ogen gezien wilden
worden en min of meer verwachtten, dat
sen schuldenaar bijvoorbeeld gratis auto's
jf wagens uit de taaie modder zou trek
en.
n het gedenkboekje bij het vijftigjarig
ubileum vinden wij een bijdrage van
Dud-notaris Ages (volgens hemzelf: „met
nier en daar een persoonlijke eigenwijze
opmerking"). Daaruit lezen wij, dat tot
<assier werd benoemd de heer E. Elema,
kandidaat-notaris, op een salaris van 75
gulden per jaar, eventueel aangevuld, na
goedvinden door de Algemene Vergade
ring, met een gratificatie.
Zijn opvolger, notaris Bruins wilde op elk
uur van de dag bankzaken behandelen en
hield een ruime kas aan. Dit heeft mede-
geholpen aan de snelle groei van de bank.
Ook toen reeds telde de service-factor
zwaar mee als public-relations stimulator
(om het in het schoonste Nederlands te
zeggen).
Het feit dat in De Marne spaarbanken
waren met „een uitstekende naam" heeft
Leens" niet in de weg gestaan. De samen
werking met deze instellingen was blijk
baar altijd correct en collegiaal.
Niet ten onrechte wijst notaris Ages erop,
dat bestuurders van een plaatselijke bank
in hun bekende en beperkte kring méér
kwetsbaar kunnen zijn dan zij die vanuit
een Centrale Bank leiding geven aan het
geheel. Men heeft echter nooit de eigen
verantwoordelijkheid ter zijde geschoven.
In tijden van tegenspoed o.a. tijdens de
eerste wereldoorlog moest men wel eens
buiten „Utrecht" om besluiten nemen.
Zo stelde in augustus 1915 een lid voor om
„wat te gaan beleggen in Amerikaanse
effecten". Dat land zou immers niet licht
in de oorlog betrokken worden. De effec
ten werden niet aangekocht en de rest
klopte ook niet, zoals we weten.
Teneinde het hoofd te kunnen bieden aan
de paniekerig hoge geldaanvragen in no
vember 1918 (revolutiegevaar!) besloot
men, meer effectvol dan correct waar
schijnlijk, nuchter zakelijk om effecten
onderpanden te laten veranderen in
borgstelling als zekerheid en daarna
slechts in contanten uit te betalen wan
neer bleek, dat de aanvrager het geld echt
en heus nodig had.
Ook de ellendige crisis van de dertiger
jaren werd goed doorstaan. De debiteuren
konden soepel worden behandeld „en de
ter leen gegeven paraplu werd niet onno
dig teruggevraagd toen het ging regenen",
zegt notaris Ages kernachtig.
(Tussen twee haakjes: de heer Ages was
kassier of plaatsvervanger van 1916 tot
1930 en maakte ook deel uit van bepaalde
colleges in de Raiffeisen-organisatie. Hij
ontving als een der weinigen de gouden
legpenning voor zijn verdiensten).
Niet dat Leens altijd zo erg volgzaam was.
In 1929 werd genotuleerd: „Het inspectie
rapport luidde in alle opzichten gunstig.
Enkele wenken in het rapport aangege
ven, werden voor kennisgeving aangeno
men.
„Uit een praktisch oogpunt werden deze
door ons niet van toepassing verklaard"
en daarmee kon de inspectie het dan óók
doen.
In 1929 werd de heer Egedij tot kassier
benoemd. Hij stierf, misschien wel mede
ten gevolge van de inspanningen door de
„geldsanering" in 1945. Een van zijn grote
verdiensten was het geduld en de kennis
waarmee hij aan de hand van het boekje
„Doe het goed", een leidraad samenstelde
die velen nog wel kennen.
Er speelt een verhaal, dat voor de geldsa
nering de notaris, bestuursleden en perso
neel allemaal verschrikkelijk veel en lang
de ingezonden bankbiljetten moesten tel
len, maar dat men ook een overmatige
hoeveelheid „tientjes van Lieftinck" los
kreeg a raison van een niet geringe hoe
veelheid kostelijke appels.
In 1929 werd een ruim kantoor betrokken,
waarbij men voor een Lips brandkast
945,- moest neertellen, voor het kan
toorameublement 363,- en voor het
wachtkamerameublement 69,-. Dit alles
werd voor 1.500,- verzekerd, want men
moest met prijsstijging rekening houden.
De eerste rekenmachine, aangeschaft in
1931, kostte ƒ189,-. Ook notaris Ages is
een voorstander van een niet te klein
Het kerkje van de Afscheidingte Ulrum.
werkgebied van een bank en eveneens een
voorstander van het laten blijken van
gebondenheid met en daadwerkelijke be
langstelling voor het werkgebied.
„Zeer velen beschouwen de Boerenleen
bank nog als een instelling waaraan zij
zelf hebben medegewerkt om deze groot
en sterk te doen zijn en dat betekent
naast hoop ook vreugde; immers Multatuli
schrijft zeer terecht in zijn Max Havelaar
(toespraak tot de hoofden van Lebak. Tb)
dat niet in het snijden der padie vreugde
is, maar dat vreugde is in het snijden der
padie die men zelf geplant heeft" en
En de ziel des mensen groeit niet van het
loon, maar van de arbeid die het loon
verdient".
Het was dit keer een lang verhaal. Niet
ten onrechte hoopt Terugblikker, die zich
niet alleen verbonden acht met de organi
satie van het coöperatieve landbouwkre
diet, maar ook en dat hopelijk met de
meeste van zijn lezers, met ons zo vaak
verguisde maar zo intens mooie en inte
ressante eigen Nederland.
Tb.
