den, begonnen de nationale banken enorme
hoeveelheden dollars op te kopen, zodat
hun reserves snel in omvang toenamen. Dit
prikkelde de speculanten om deze veelge
plaagde landen nog meer dollars aan te bie
den, in de hoop dat een revaluatie van de
sterke valuta's zou plaatsvinden als middel
om de kapitaalstroom buiten de grenzen te
houden. Begin mei namen de dollaraankopen
van de centrale banken een zodanige om
vang aan, dat de valutamarkten van Duitsland,
Zwitserland, Nederland, België en Oostenrijk
werden gesloten. Na heropening hadden
Duitsland en Nederland de koers van hun
valuta zwevend gemaakt en waren de Zwit
serse franc en de Oostenrijkse shilling ge
revalueerd.
De monetaire crisis
De beslissing van Duitsland om de koers van
de mark vrij te geven (waarmee in het verle
den reeds gunstige ervaringen waren opge
daan) werd versneld door een publicatie van
de vijf voornaamste economische instituten
van West-Duitsland. Hierin stond het advies
de DM zwevend te maken, omdat op deze wij
ze de kosten-en prijsstijgingen het beste zou
den kunnen worden bedwongen. Als reactie
hierop stortte zich een lawine van dollars
over de Bondsrepubliek, hetgeen de invoe
ring van de voorgestelde maatregel vrijwel
onvermijdelijk maakte.
Nederland heeft het voorbeeld van Duitsland
snel gevolgd, uit vrees dat anders nog gro
tere hoeveelheden vluchtkapitaal ons land
zou binnenkomen. Hoewel nog geen oplos
sing was gevonden voor de problemen die
begin mei tot het ontstaan van de montaire
crisis hadden geleid, verliepen de maanden
juni en juli betrekkelijk rustig. De gulden
keerde vrijwel terug tot haar oude pariteit en
een groot deel van de indertijd door De Ne-
derlandsche Bank opgekochte dollars vloei
de weer terug naar het bankwezen. Duits
land stootte een belangrijk deel van haar
dollarbezit af, onder andere door voor 5
miljard dollar bijzonder Amerikaans schat
kistpapier te kopen.
De dollarstroom zocht nu haar weg naar an
dere landen omdat in Duitsland en Neder
land weinig winst meer te behalen viel. Ook
België vormde een weinig aantrekkelijk toe
vluchtsoord, als gevolg van het daar gehan
teerde systeem van gescheiden valutamark
ten, waarbij voor het kapitaalverkeer de
koers van de franc door vraag en aanbod
wordt bepaald, terwijl voor handelstransac
ties een vaste koers geldt. Als slachtoffer
koos men toen Frankrijk, waar de hoge ren
te een interessant aspect vormde. Aangezien
Frankrijk de koers van de franc noch wens
te te wijzigen, noch zwevend te maken, rest
te de Banque de France niets anders dan
voortdurend aanzienlijke bedragen aan dol
lars uit de markt te nemen.
Eind augustus bleek de ogenschijnlijk rus
tige periode slechts een stilte voor de storm
geweest te zijn, want wederom ontstond een
crisis-situatie. De belangrijkste oorzaken hier
voor waren in chronologische volgorde:
het aan de Franse banken opgelegde verbod
niet commerciële dollartransacties te verrich
ten (deze maatregel had tot doel de specula
tieve dollarstroom af te remmen);
het door een subcommissie van het Ameri
kaanse congres gepubliceerde rapport waar
in gesteld werd dat de Verenigde Staten
535
