in een tevoren vastgestelde volgorde aan de
deelnemers uitgekeerd. Degenen, die in het
begin 'de bank krijgen', genieten krediet: de
genen die het laatst aan de beurt zijn,
sparen zonder rentevergoeding. Na afloop
van een ronde valt de groep uiteen of wordt
een nieuwe regeling getroffen. Het komt voor,
dat het storten van het geld aanleiding is
voor een sociale bijeenkomst; er wordt even
wel ook melding gemaakt van puur zakelijke
verhoudingen, waarbij ieder lid na de eerste
bespreking alleen nog met de organisator
contact heeft.
Sparen en kredietverlening in de traditionele
en - door het ontbreken van een rentebere
kening - eenvoudige vorm kan voor kleine
bedragen zinvol zijn. Een moderne ontwikke
ling schijnt overigens te zijn, dat tegen rente
vergoeding kan worden geleend. Als vergoe
ding wordt genoemd 5a7,5procent per maand
maar ook wel 20 procent per maand. Deze
percentages zijn in dezelfde orde van grootte
als bij sommige 'particuliere kredieten' waar
voor echter ook hogere percentages woeker
rente (tot 100 procent en meer per maand)
zijn gerapporteerd.
Voor het tot ontwikkeling brengen van goede
spaar- en kredietmogelijkheden is inmiddels
een coöperatief georganiseerde aanpak mo
gelijkheden gaan bieden. De eerste krediet
coöperatie is gestart in 1963 als een discussie
groep onder leiding van promotor pater
Janssen. In februari 1964 begonnen 25 leden
met een gezamenlijke inleg van 65. Deze
kredietcoöperatie had per 31 december 1970
330 leden met een inleg van f 55.000 en uit
staande leningen aan leden voor ruim f 36.000.
Het werk van pater Janssen werd na korte
tijd overgenomen door pater Barnicle. Deze
kreeg de gelegenheid om een snelle ontwik
keling van de kredietcoöperaties te bevorde
ren. Promotoren bij de oprichting van nieuwe
kredietcoöperaties waren veelal priesters en
zusters van de katholieke missie doch ook
onderwijzers en leraren van (katholieke) scho
len alsmede (sinds 1967) functionarissen van
het 'Coöperatie-ministerie'. Ook moeten ver
meld worden activiteiten van de Presbyteri
aanse missie alsmede van het U.S. Peace
Corps (vanaf 1965) en later van de Stichting
Nederlandse Vrijwilligers.
Overkoepeling
Op 4 september 1968 kon worden overgegaan
tot de oprichting van de centrale organisatie
als overkoepelende organisatie van de toen
tertijd 33 door de overheid geregistreerde
coöperaties. Al spoedig kon op internationaal
niveau aansluiting worden verkregen bij
ACOSCA-ACECA (Africa Cooperative Saving
and Credit Association - Association des
Cooperative d'Epargne et de Crédit en Afri-
que).
De toevertrouwde middelen bestaan voorna
melijk uit aandelen ter waarde van 500 francs
of 6,50. Statutair is een spaarplicht gesteld:
het niet regelmatig sparen kan leiden tot roye
ment als lid of tot afwijzing van een krediet
aanvraag terwijl ook een boete kan worden
opgelegd. Aandelen zijn te verzilveren bij
beëindiging van het lidmaatschap waarvoor
een opzegtermijn van zes maanden geldt. Le
den kunnen bovendien direct opvraagbare de
posito's plaatsen. Ten aanzien van deze depo
sito's heeft de coöperatie echter-evenmin als
ten aanzien van de aandelen - géén verplich-
266
