Enquêterecht in de naamloze venno<
Dat de leiding van een onderneming een gro
te vrijheid van handelen moet hebben, is een
eis van slagvaardigheid. Anderzijds moet het
mogelijk zijn om bij gerechtvaardigd vermoe
den van wanbeleid, opening van zaken te
vragen en een onderzoek te laten instellen
naar het beleid en de gang van zaken in de
onderneming.
Veel ondernemingen zijn gegoten in de vorm
van de naamloze vennootschap. Alleen voor
dit soort ondernemingen heeft de wetgever
de mogelijkheid gewaarborgd tot het houden
van een onderzoek naar beleid en gang van
zaken.
De huidige wettelijke regeling hieromtrent is
echter gebrekkig en daarom is bij het parle
ment een voorstel tot wijziging aanvaard.
Wat ontbreekt aan de huidige regeling? Wij
zullen een korte vergelijking maken tussen de
bestaande wet enerzijds en het wetsvoorstel
anderzijds, waarbij alleen de meest in het oog
springende punten worden genoemd.
De wettelijke regels die momenteel van toe
passing zijn op de naamloze vennootschap,
bevatten naast vele andere bepalingen het
zogenaamde recht van enquête: een of meer
houders van aandelen die tenminste eenvijfde
van het geplaatst kapitaal uitmaken, kunnen
de rechtbank verzoeken een onderzoek te
laten instellen naar het beleid en de gang
van zaken van de naamloze vennootschap.
Het zijn dus alleen aandeelhouders die daar
om kunnen vragen. Als de rechtbank van oor
deel is dat er voor zo'n onderzoek een ge
gronde aanleiding bestaat, wijst zij het ver
zoek toe en benoemt zij een of meer perso
nen die het gevraagde onderzoek instellen,
die hierbij vrij vergaande bevoegdheden krij
gen en verslag van hun bevindingen moeten
uitbrengen. Het verslag wordt voor een be
perkt aantal personen ter inzage gelegd ter
griffie van de rechtbank.
Wat de uitslag ook mag zijn, het onderzoek
kan de rechtbank tot geen andere maatrege
len brengen dan het bepalen voor wiens re
kening de kosten van het gehouden onder
zoek komen, namelijk voor degenen die om
een onderzoek vroegen of voor de naamloze
vennootschap, haar commissarissen, dan wel
personen bij haar in dienst.
Deze regeling is niet van toepassing op de
naamloze vennootschappen, die geen aan
delen aan toonder kennen. Grote naamloze
vennootschappen die uitsluitend aandelen op
naam uitgeven, kunnen dus niet tot het toe
staan van een onderzoek worden gedwon
gen.
De voorgestelde nieuwe wettelijke voorschrif
ten geven veel meer mogelijkheden voor het
500
