steun te verlenen is, dat de overheid ten op
zichte van de Grondbank een regeling treft
in dezelfde geest als zij voor de Herstelbank
heeft gedaan ten tijde van de oprichting daar
van'.
Indien men de moeite neemt om het eerste
jaarverslag van de Herstelbank ter hand te
nemen, zal men daarin kunnen lezen, dat men
ter rechtvaardiging van de oprichting van de
Herstelbank motieven vindt genoemd, die in
belangrijke mate aansluiten bij hetgeen wij
op dit ogenblik in de landbouw ervaren. Als
rechtvaardiging om te komen tot de oprich
ting van de Herstelbank werd toen gespro
ken over de diep ingrijpende verandering in
de materiële bestaansvoorwaarden van in
dustrie en handel. De diep ingrijpende struc
tuurwijzigingen, die in de landbouw vandaag
de dag aan de orde zijn, leiden eveneens tot
een grote verandering in de materiële be
staansvoorwaarden en de aan de gang zijnde
en nog komende veranderingen zullen een
belangrijke wijziging in de financiële structuur
van de landbouwbedrijven tot gevolg heb
ben. Deze structurele veranderingen in de
landbouw zullen dan ook op het gebied van
de financiering een bijzondere voorziening
en aanpak eisen.
Bij de oprichting van de Herstelbank en niet
in het minst bij de bedrijfsexploitatie - vooral
in de eerste jaren is de medewerking van
de overheid doorslaggevend geweest. Wat
de overheid voor handel en industrie heeft
mogelijk gemaakt zal de landbouw, ook al is
het dan vijfentwintig jaar later, niet onthou
den mogen worden. Met instemming hebben
we kennis genomen van de mededeling, dat
de minister van Landbouw, na aanvankelijk
een afwijzend standpunt ten aanzien van de
Grondbank te hebben ingenomen, nu bereid is
de hele problematiek van de grondfinancie-
ring, inclusief grond- en pachtprijzen, te laten
bestuderen in een commissie die zal bestaan
uit ambtenaren van het ministerie van Land
bouw en personen aan te wijzen door het
Landbouwschap.
Fruitteelt
Ik sprak zojuist over de catastrofale situatie
in de fruitteelt. Deze uitdrukking is bepaald
niet overdreven. De situatie is werkelijk ca
tastrofaal. De overbruggingsregeling kan
voor een aantal perspectief biedende bedrij
ven wellicht verbetering in de precaire si
tuatie brengen, maar de wezenlijke nood op
de betrokken bedrijven is met deze financie
ring natuurlijk niet opgelost. In vele gevallen
zullen de ondernemers tot beëindiging van
het bedrijf moeten besluiten. In vele andere
gevallen zullen maatregelen ter verbetering
van de bedrijfsstructuur moeten worden ge
nomen. Een reële verbetering van de huidige
situatie is echter alleen te verwachten bij lo
nende prijzen. We kunnen voor de fruittelers
slechts hopen, dat het getij voor de komende
oogst in gunstige zin zal keren.
Landbouwfinanciering
Terugkerend naar de financiering van land
en tuinbouw in het algemeen wil ik opmerken,
dat de huidige ontwikkeling de beoordeling
van financieringsaanvragen in toenemende
mate verzwaart. De door de heer Mansholt
geschilderde toekomst is in veel opzichten
en in veel streken al in volle gang. Tal van be
drijven van omvang en structuur, zoals deze in
241
