Uit beider kleding blijkt dat het in de kamer
fris en zelfs koud is. De man draagt een vrij
dikke jas en op het hoofd heeft hij een bonnet
waaraan zelfs oorkleppen zitten. De vrouw
draagt een simarreeen soort overjapon, een
recht en vormloos kleed, dat in die tijd vaak
werd gedragen in plaats van een mantel. De
paperassen op de nogal rommelige achter
grond doen enigszins denken aan een werk
ruimte of kantoor.
Wie zich de moeite getroost, deze achtergrond
te vergelijken met die van het schilderwerk
dat op de decemberpagina van onze kalender
is afgebeeld, zal daar in een werk van Marinus
van Royerswaele zelf, bijna dezelfde achter
grond is nagenoeg gelijke kleur terugvinden:
rechts een openstaande deur, met scharnier,
en langs de dieper gelegen muur naar links
dezelfde spanen dozen, wederom met pape
rassen.
Zoals gezegd: het schilderij is geen eigen
werk van Van Roymerswaele zelf, maar het
stamt uit zijn school, en het is vermoedelijk
vervaardigd door een overigens niet bekende
meester uit Brabant (Antwerpen), die een late
leerling of navolger van Van Roymerswaele
was. In feite is het een van de vele kopieën die
met allerlei varianten zijn nageschilderd van
een gelijknamig werk uit 1514, dat tegenwoor
dig in het Parijse Louvre hangt. Dat oorspron
kelijke schilderij wordt toegeschreven aan Van
Roymerswaeles vermoedelijke leermeester
Quinten Matsijs. Lange tijd zijn ook schilderij
en van Van Roymerswaele zelf aan zijn ver
moedelijke leermeester toegeschreven.
De leerlingen en navolgers van Van Roymers
waele hadden in hem een hoogst bekwaam
leermeester, wiens gevoeligheid in zijn werken
tot uitdrukking kwam in de zachtheid van lijnen
en in een opmerkelijke molligheid van kleur.
Het werk 'De pachters der accijnzen', dat wij
in de volgende maand hopen te bespreken, zal
ons de gelegenheid bieden daarop terug te
komen. Wie de boerenleenbank-kalender be
zit kan nu al de afbeeldingen van de novem
ber- en de decemberpagina's naast elkaar leg
gen: het moet hem dan opvallen dat de kleding
van de pachters op het schilderij van Van Roy
merswaele zelf, een veel meer natuurlijke
kleurnuancering vertoont dan de kleding van
de rentmeester en zijn vrouw in het schilderij
van Van Roymerswaeles navolger.
Zoals voor de hand ligt hangt de naam Van
Roymerswaele - ook wel Van Rommelswale of
Van Roemerswale genoemd - samen met de
belangrijke oude Zeeuwse stad Reimerswaal,
waar Marijn kort voor het jaar 1500 werd gebo
ren. Vandaar ook zijn bijnaam 'Marijn de
Seeuw'. Op jeugdige leeftijd ging hij in de leer
bij de Antwerpse kunstenaar Van Daele. Het
is niet bewezen, maar het is wel waarschijnlijk
dat hij ook Quinten Matsijs als leermeester
heeft gehad. Vast staat dat Matsijs op zijn stijl
grote invloed heeft uitgeoefend.
Op latere leeftijd woonde Marijn in Middel
burg, vanwaar hij overigens op hoge leeftijd
voor een aantal jaren verbannen werd wegens
deelname aan een beeldenstorm. De eigen
werken van Van Roymerswaele dateren, voor
zover tot dusver bekend, van de periode tus
sen 1521 en 1560. Het hierbij afgebeelde werk is
van iets laterdatum. Wellicht is het pas geschil
derd na de dood van de meester, wiens jaar
van overlijden tot dusver niet nauwkeurig be
kend is. Uit het enorme aantal schilderwerken
dat uit de Nederlanden stamt is het een van de
betrekkelijk weinig werken die voor het Neder
landse taalgebied behouden zijn gebleven.
513