Uit beider kleding blijkt dat het in de kamer fris en zelfs koud is. De man draagt een vrij dikke jas en op het hoofd heeft hij een bonnet waaraan zelfs oorkleppen zitten. De vrouw draagt een simarreeen soort overjapon, een recht en vormloos kleed, dat in die tijd vaak werd gedragen in plaats van een mantel. De paperassen op de nogal rommelige achter grond doen enigszins denken aan een werk ruimte of kantoor. Wie zich de moeite getroost, deze achtergrond te vergelijken met die van het schilderwerk dat op de decemberpagina van onze kalender is afgebeeld, zal daar in een werk van Marinus van Royerswaele zelf, bijna dezelfde achter grond is nagenoeg gelijke kleur terugvinden: rechts een openstaande deur, met scharnier, en langs de dieper gelegen muur naar links dezelfde spanen dozen, wederom met pape rassen. Zoals gezegd: het schilderij is geen eigen werk van Van Roymerswaele zelf, maar het stamt uit zijn school, en het is vermoedelijk vervaardigd door een overigens niet bekende meester uit Brabant (Antwerpen), die een late leerling of navolger van Van Roymerswaele was. In feite is het een van de vele kopieën die met allerlei varianten zijn nageschilderd van een gelijknamig werk uit 1514, dat tegenwoor dig in het Parijse Louvre hangt. Dat oorspron kelijke schilderij wordt toegeschreven aan Van Roymerswaeles vermoedelijke leermeester Quinten Matsijs. Lange tijd zijn ook schilderij en van Van Roymerswaele zelf aan zijn ver moedelijke leermeester toegeschreven. De leerlingen en navolgers van Van Roymers waele hadden in hem een hoogst bekwaam leermeester, wiens gevoeligheid in zijn werken tot uitdrukking kwam in de zachtheid van lijnen en in een opmerkelijke molligheid van kleur. Het werk 'De pachters der accijnzen', dat wij in de volgende maand hopen te bespreken, zal ons de gelegenheid bieden daarop terug te komen. Wie de boerenleenbank-kalender be zit kan nu al de afbeeldingen van de novem ber- en de decemberpagina's naast elkaar leg gen: het moet hem dan opvallen dat de kleding van de pachters op het schilderij van Van Roy merswaele zelf, een veel meer natuurlijke kleurnuancering vertoont dan de kleding van de rentmeester en zijn vrouw in het schilderij van Van Roymerswaeles navolger. Zoals voor de hand ligt hangt de naam Van Roymerswaele - ook wel Van Rommelswale of Van Roemerswale genoemd - samen met de belangrijke oude Zeeuwse stad Reimerswaal, waar Marijn kort voor het jaar 1500 werd gebo ren. Vandaar ook zijn bijnaam 'Marijn de Seeuw'. Op jeugdige leeftijd ging hij in de leer bij de Antwerpse kunstenaar Van Daele. Het is niet bewezen, maar het is wel waarschijnlijk dat hij ook Quinten Matsijs als leermeester heeft gehad. Vast staat dat Matsijs op zijn stijl grote invloed heeft uitgeoefend. Op latere leeftijd woonde Marijn in Middel burg, vanwaar hij overigens op hoge leeftijd voor een aantal jaren verbannen werd wegens deelname aan een beeldenstorm. De eigen werken van Van Roymerswaele dateren, voor zover tot dusver bekend, van de periode tus sen 1521 en 1560. Het hierbij afgebeelde werk is van iets laterdatum. Wellicht is het pas geschil derd na de dood van de meester, wiens jaar van overlijden tot dusver niet nauwkeurig be kend is. Uit het enorme aantal schilderwerken dat uit de Nederlanden stamt is het een van de betrekkelijk weinig werken die voor het Neder landse taalgebied behouden zijn gebleven. 513

Rabobank Bronnenarchief

blad 'de boerenleenbank' (CCB) | 1969 | | pagina 35