DE GELDWISSEL
EN ZITN VROUW
AAR
UIT DE BOERENLEENBANK -KA LENDER
De afbeelding op de novemberpagina van de
kalender, die onze boerenleenbankorganisatie
voor het jaar 1969 uitgaf, is een weergave van
een olieverfschildering op hout, stammend uit
de school van Marinus van Roymerswaele.
Het originele werk is 113 centimeter breed en
80 centimeter hoog. Het is te zien in het Ko
ninklijk Museum te Antwerpen.
Het beroep van geldwisselaar was in vroeger
jaren een specifiek vak, dat in dienst van de
overheid werd uitgeoefend door daartoe aan
gestelde beambten. Bij de geldwisselaar kon
men nauwkeurig de waarde laten bepalen van
alle ontvangen buitenlandse munten, en desge
wenst kon men ze bij hem inwisselen tegen
binnenlands geld. Ontving een handelaar En
gelse nobels of Spaanse realen in betaling, dan
kon hij bij de geldwisselaar zijn munten omzet
ten in eigen daalders of schellingen. Ook kon
men bij de geldwisselaar goudgeld omruilen te
gen zilvergeld en omgekeerd. Dit laatste wordt
ook gesuggereerd door het schilderij, dat zo
wel gouden als zilveren munten vertoont, ter
wijl naast de hand van de tellende geldwisse
laar nog een stapeltje munten is afgebeeld,
waarvan de kleur aan koper doet denken.
Behalve die vele munten ziet men links op de
tafel het gewichtdoosje liggen, dat vroeger
in het beroep van elke handelsman en zeker
in het werk van de geldwisselaar een zo grote
rol speelde. Wij kwamen het op enkele eerder
besproken afbeeldingen al tegen. De uiteinde
lijke waardebepaling van de munten geschied
de immers door weging, en wel van elke munt
afzonderlijk. Gegeven het gehalte, dat bekend
was, was het gewicht bepalend voor de goud-
of zilverwaarde. Ook hier is de geldwisselaar
aan het wegen.
Zou het werk naamloos zijn geweest, dan had
de voorstelling allerlei situaties kunnen weer
geven. Misschien was de vrouw, met haar
grote, lege beurs, die op de voorgrond rechts
op tafel ligt, naar de geldwisselaar gekomen
met een nalatenschap die zij graag getaxeerd
zag, of met het verzoek haar zilveren munten
om te zetten in goud. Het werk is echter be
kend onder de naam 'De geldwisselaar en zijn
vrouw'. Blijkbaar kijkt hier de echtgenote toe
bij de werkzaamheden van haar man, die mis
schien bezig is met het opmaken van zijn kas.
512
