LANDBOUW-ECONOMISCH
PLAN MANSHOLT - STELLINGNAMEN EN ALTERNATIEVEN
Discussienota
Het is nu bijna acht maanden geleden dat de
vice-voorzitter van de Europese Commissie,
Mansholt, het landbouwhervormingsprogram
ma van de Commissie bekend maakte. De op
zet van het plan was, de landbouw in brede
kring ter discussie te stellen om zo een richt
lijn te verschaffen voor een beleid dat de situ
atie in de landbouw ingrijpend zou moeten ver
anderen. Deze opzet mag nu al als geslaagd
worden beschouwd. Immers, nooit eerder werd
er zowel binnen als buiten de agrarische
kring zo zwaar gedebatteerd omtrent de toe
komst van de landbouw in de Europese Ge
meenschap. Het is niet verwonderlijk dat de
meningen daarover nogal uiteenlopen. Dit
wordt in de hand gewerkt door het feit dat de
landbouw in het ene land, op een hoger plan
staat dan in het andere. Denk maar aan de
verschillen tussen bijvoorbeeld Nederland en
Italië. Zelfs binnen de grenzen van elk land
verschilt de situatie in de landbouw soms van
streek tot streek.
Minister Lardinois
De minister van Landbouw en Visserij ir. P. J.
Lardinois schetste het memorandum van de
Europese Commissie als: 'geen plan met con
crete voorstellen maar een boekwerk met
overwegingen'. Overwegingen echter die een
intensieve studie en discussie door overheid
en bedrijfsleven waard zijn. Enkele standpun
ten over het plan heeft de minister in kamer
debatten en toespraken naar voren gebracht.
De minister meent dat de vrijheid van de on
dernemer volledig gehandhaafd moet blijven.
Dit houdt onder meer in dat de overheid hem
niet kan of mag dwingen zijn bedrijf te vergro
ten. Wel kan zij trachten, eventuele bezwa
ren tegen bedrijfsvergroting weg te nemen
door middel van subsidies en dergelijke. Het
standpunt van de Europese Commissie inzake
bedrijfsvergroting vond de minister te star en
te eenzijdig. Hij wilde wel grotere eenheden in
de landbouw maar dan in de vorm van verti
cale integratie met nauwe samenwerking in de
gehele produktiekolom. De afvloeiing van be-
468
