Maar in 1860 ziet men al dat 99 procent van alle
Friese kazen uit afgeroomde melk bestond.
In Friesland schonk men aan de kaasbereiding
niet zoveel aandacht; de kwaliteit van deze
kazen lag dan ook aanmerkelijk lager dan die
van de Flollandse kaas. Bekend is evenwel de
Friese kruidkaas, waarin kruiderijen als ko
mijn, karwei of anijszaad waren verwerkt. Ook
de Friese nagelkaas, waarin hele kruidnagelen
worden verwerkt, is een delicatesse.
Schapekaas
Naast de kaas van koeiemelk kennen wij
de kaas van schapemelk, waarvan het berei-
dingsprocedé veel en veel ouder is. De schape
kaas werd gemaakt van volle melk. De keuren
verboden het maken van kaas van afgeroomde
melk. Schapeboter werd dientengevolge zeer
weinig geproduceerd en was alleen bestemd
voor eigen gebruik. In de negentiende eeuw
ging de bereiding van schapekaas hard achter
uit, omdat men zich bij de fokkerij veel meer
ging toeleggen op de wol- en vleesproduktie,
waardoor de melkopbrengst daalde.
In opdracht van de Koninklijke Handelmaat
schappij van het Boeke en Huidekoper nv
heeft dr. J. M. G. van der Poel een boek ge
schreven over 'Honderd jaar Landbouwme
chanisatie in Nederland'Dr. Van der Poel
kreeg deze opdracht In verband met het hon
derdjarig jubileum, dat de vennootschap in
kwestie eind vorig jaar heeft gevierd. Het
bovenstaande stuk over de kaasbereiding is
grotendeels uit het hoofdstuk 'kaas' aan dit
boek ontleend.
De wrongel werd met kleine beetjes tegelijk in de
vorm gedaan en ondertussen klein gemaakt met de vin
gers, wat met knetteren of knetteren werd aangeduid.
