kunnen voldoen meldde het rijk zich weldra
voor kasgeldleningen. Zonder veel moeite,
maar natuurlijk wel tegen klinkende prijzen,
wist het rijk voor circa 150 miljoen gulden kas
geld op verschillende termijnen uit de markt
te halen. Daarmee waren de banken de hele
verruiming weer kwijt; zij moesten hun voor
schotten bij de Nederlandsche Bank met 111
miljoen tot 271 miljoen gulden verhogen. De
schatkist was met die kasgeldleningen nog
niet uit de brand. Zij zag zich gedwongen om
voor nog eens 100 miljoen gulden van het
arrangement met de Nederlandsche Bank ge
bruik te maken. Na dit alles was de schatkist
met 38 miljoen tot 72 miljoen gulden opge
vijzeld.
Dollars gekocht
In de volgende weken zou het terugkerend
bankpapier verruimend werken voor de ban
ken; belastingbetalingen zouden deze mid
delen echter weer geheel opeisen. Het rijk
zou de belastingontvangsten benutten om een
deel van het schatkistpapier dat bij de Ne
derlandsche Bank was ondergebracht, af te
lossen. Door een en ander zag de situatie er
per 9 juni dus niets ruimer uit.
Op 16 juni moest het rijk zijn maandelijkse
uitkering, zijnde circa 350 miljoen gulden, aan
de gemeenten doen. Om deze uitkering te
kunnen financieren moest het rijk opnieuw
schatkistpromessen bij de Nederlandsche
Bank onderbrengen en wel voor een bedrag
van 275 miljoen gulden; desondanks liep het
tegoed van de schatkist terug tot amper 20
miljoen gulden.
Na deze uitkering hadden de banken er eigen
lijk beter aan toe moeten zijn. Er meldde
zich echter een andere factor, waardoor het
welbekende krappe marktbeeld bleef bestaan.
Voor grote bedragen werden in die dagen
dollars bij de Nederlandsche Bank aange
kocht. Wellicht onder meer om deze tegen
veel hogere rente elders te kunnen uitzet
ten. De Nederlandsche Bank was genood
zaakt deze dollars op aanvraag te verstrek
ken vanwege de hoogte van de dollarkoers.
Zodra deze namelijk op een bepaald punt
is aangeland - het zogenaamde interventie-
punt - hebben de centrale banken van een
aantal landen zich namelijk verplicht de des
betreffende valuta te verkopen. Door deze
dollar-verkopen zag men per 16 juni de goud
en deviezenvoorraad van de Nederlandsche
Bank dalen met 355 miljoen tot 6.882 miljoen
gulden. De voorschotten aan de banken wa
ren met 30 miljoen gulden op die datum ge
stegen tot bijna 270 miljoen gulden.
Met de wetenschap dat van terugkerend
bankpapier niets meer was te verwachten,
was een voorspelling voor de volgende we
ken niet moeilijk. De nieuwe ultimo zou zich
al snel doen gelden. Mede in verband met de
op stapel staande vakanties in de textiel- en
metaalbranche werd verwacht dat de bank-
papieropvragingen circa 600 miljoen gulden
zouden bedragen. Bij ontbreken van steun in
enigerlei vorm zouden de banken dit slechts
kunnen financieren door bij de Nederlandsche
Bank nog zwaarder in het krijt te komen.
Grote leningen
Het is ook deze maand niet onopgemerkt ge
bleven dat de rente nog steeds in stijgende
412
