kapitaal
markt
Het rijk en de geldmarkt
De invloed van het rijk op de geldmarkt was
ook in de afgelopen maand mei aanzienlijk.
Enerzijds werkten hoge belastingafdrachten in
hoge mate verkrappend, anderzijds boden
noch de rijksuitkeringen noch het tegen schat
kistpapier bij de bank opgenomen geld vol
doende compensatie aan de geldmarkt: ze
bleef krap. Door belastingbetalingen steeg het
saldo van de schatkist bij de Nederlandsche
Bank tussen 28 april en 5 mei van 57 miljoen
tot 259 miljoen gulden. Dit bedrag was overi
gens niet toereikend voor de uitkeringen van
het rijk aan de gemeenten, die in het midden
van de maand zouden plaatsvinden. In de
daarop volgende week omvatten de verdere
belastingbetalingen 244 miljoen gulden. De
schatkist gebruikte hiervan 200 miljoen gulden
voor de aflossing van schatkistpapier, dat
overeenkomstig een tussen regering en bank
gesloten seizoenarrangement tijdelijk door het
rijk bij de Nederlandsche Bank was onderge
bracht. De Portefeuille van de bank daalde
daardoor van 1.562 miljoen tot 1.361 miljoen
gulden. Met de resterende 44 miljoen gulden
werd het tegoed van de schatkist bij de bank
verhoogd van 259 miljoen tot 303 miljoen gul
den op 12 mei.
Ook dat saldo was echter niet toereikend voor
het verrichten van de maandelijkse uitkering
aan de gemeenten, die ongeveer 350 miljoen
gulden zou belopen. Het was daardoor zeer
wel mogelijk dat het rijk om aan de benodigde
middelen te komen opnieuw een beroep zou
doen op het genoemde seizoenarrangement,
door weer schatkistpapier aan de bank toe te
vertrouwen - ofwel het rijk zou schatkistpapier
kunnen aanbieden aan derden.
Twee methoden
Later bleek dat beide methoden waren aange
wend. Vanaf 16 mei verkocht het agentschap
van het ministerie van Financiën zowel drie
als vijfjarige schatkistbiljetten tegen een rente
van respectievelijk 61/2 en 6% procent. Op die
wijze ging schatkistpapier over de toonbank
voor een bedrag van 12 miljoen gulden. Daar
naast bracht het rijk opnieuw voor 50 miljoen
gulden schatkistpapier bij de bank onder. Op
de weekstaat van de Nederlandsche Bank
kwam dit bedrag slechts ten dele tot uiting in
een toename van de schatkistpapierporte-
feuiIIe, die niet met 50, maar met slechts 21
miljoen gulden opliep tot 1.382 miljoen gulden.
Voor de overige 29 miljoen was papier terug-
verkocht aan het rijk, dat deze transactie finan
cierde met aflossingen in guldens, ontvangen
van het Internationale Monetaire Fonds. In de
zelfde week nam het tegoed van de schatkist
344
