Detail met weegschaaltje en munten
die in Italië zélf het werk van hun grote voor
beelden bestudeerd hadden, was Cornelis de
Man toch niet door de Italiaanse meesters be
ïnvloed. Het zwierige Italië paste ook niet
goed bij de degelijke protestantse Hollandse
burgers. Zeker werden de 'losse' Italianen niet
gewaardeerd in het provinciestadje dat Delft
toen was.
De goudweger is een onderwerp dat de Man -
met enkele variaties - steeds opnieuw heeft
geschilderd. Op het hierbij afgebeelde schil
derij zien we een man, zo te zien van middel
bare leeftijd, die bezig is met het wegen van
goud. Het past niet goed bij de wanorde in de
kamer, dat precieze wegen zo vroeg in de mor
gen. De bedstee is nog maar net afgehaald,
de bedderol ligt te luchten in de kamer, het vuur
is nog niet eens ontstoken. Waarom heeft de
man zo'n haast met het wegen van zijn goud?
Hij heeft nog niet de moeite genomen zich aan
te kleden; we zien hem met afgezakte kousen,
sloffen en een vormeloze kamerjas. Het enige
wat hij niet verzuimd heeft is zijn rood met gou
den kalotje op te zetten. Maar het half gekleed
zijn deert hem niet: hij gaat onverstoorbaar
door met het wegen. Heeft hij misschien een
kwade droom gehad die hem overhaast heeft
doen besluiten terdege na te wegen of er iets
van zijn goud veranderd is in minderwaardig
metaal? Is hij misschien bedrogen? Het inte
resseert zijn huisvrouw niet zo erg; waar
schijnlijk hebben ze meer dan genoeg goud en
in ieder geval heeft ze het op het ogenblik te
koud. Met haar handen in de mouwen van haar
met bont afgezette jakje wacht ze geduldig tot
de jonge dienaar klaar is met het aanleggen
van het vuur. Volgens goede protestantse ge
woonte van die tijd is de ereplaats op de boe
zem van de schouw toegekend aan een schil
derij van Prins Maurits van Oranje.
Het Hollandse interieur
De zeventiende eeuw kenmerkt zich door de
grote bouwactiviteit. We kennen talrijke
schoorstenen uit die tijd, die vele variaties op
eenzelfde thema laten zien. Het eenvoudigste
type bestond uit een eikenhouten hangende
schoorsteenkap, die de rook moest opvan
gen en deze door de boezem naar het dak
moest voeren. Op dit schilderij zien we zo'n
eenvoudig type, dat prachtig is geprofileerd.
Op de mantel staan twee chinese kommetjes,
in die tijd bijzonder gewild. Algemeen in ge
bruik in die tijd zijn ook de blauw-witte tegel
tjes in de haard, de landschapstegeltjes. De
hier afgebeelde tegels zijn van een bijzonder
soort: ze worden 'openluchtjes' genoemd om
dat ze alleen een landschapje tonen zonder
omlijsting. De tafel in het midden is een zoge
naamde bolpoottafel, het klassieke model van
de Hollandse zeventiende-eeuwse tafel. De
258
