vorm van coupons, die zij kunnen besteden in
winkels, hotels en dergelijke, maar die bij het
verlaten van het land niet inwisselbaar zijn.
Op die manier komt de toeristenkoers uit op
35 zloty's. Loopt men 's avonds op straat in
een van de grote steden, dan heeft men alle
kans, vooral in Warschau, aangesproken te
worden door een man die rond 80 zloty's voor
een dollar biedt. Deze zwarte handel in devie
zen is streng verboden, maar blijkbaar onuit
roeibaar. In Nederlands geld omgerekend is
een zloty dus officieel 18 cent waard, maar een
toerist hoeft er slechts 10 cent voor neer te
leggen en op de zwarte markt kost hij niet
meer dan 41/2 cent.
Aan de prijzen van consumptiegoederen te
zien komt de toeristenkoers het meest over
een met de koopkrachtverhouding tussen gul
dens en zloty's. De lonen zijn echter lager dan
in Nederland, ook als men de toeslagen mee
telt die gegeven worden bij het bereiken of
overtreffen van de plancijfers, en die vaak re
latief hoog zijn. Door die veelheid van toesla
gen, premies en wat dies meer zij wordt het
echter wel moeilijk een exacte indruk van de
werkelijk uitbetaalde lonen te krijgen.
Polen maakt de indruk van een land dat op
economisch gebied sterk in opkomst is. Er
verrijzen grote industrieën en allerwegen
wordt veel activiteit ontplooid. Alle vrouwen
zijn ingeschakeld in het arbeidsproces. Er is
echter ook een duidelijke achterstand, men is
nog helemaal in de periode van opbouw, van
opleiding ook, op technisch en organisatorisch
gebied. De welvaart is geringer dan bij ons.
Men zou het welvaartspeil enigszins kunnen
vergelijken met dat van Nederland in de jaren
1950-1955. Men moet bij de beoordeling daar
van rekening houden met de geweldige ver
woestingen die daar in de oorlog zijn aange
richt, met de zware verliezen aan mensenle
vens die het land geleden heeft, met de volks
verhuizingen van het oosten van Polen (thans
grondgebied van de Sowjet-Unie) naar het
westen (eertijds Duits gebied) en ten slotte
met het feit dat het land voor de oorlog in eco
nomisch opzicht onderontwikkeld was. Dan
kan men begrijpen dat de Polen met recht trots
gaan op de prestaties die zij door gezamenlij
ke krachtsinspanning geleverd hebben. Het is
ook begrijpelijk dat zij dit succes in grote ma
te toeschrijven aan de staatsleiding in het eco
nomisch leven, al zijn zij niet zonder kritiek op
het systeem. Daarbij vinden zij ook reden tot
voldoening in het feit dat zij ernst gemaakt
hebben met pogingen tot democratisering van
het economisch leven, mede door middel van
de coöperatieve ondernemingsvorm.
279
