Boerenpachtbank
FINANCIERING VAN DE B E D R IJ FSOVE R N E M I N G
Het probleem van de bedrijfsoverneming is
voor de agrariër eigenlijk nog tamelijk nieuw.
Tot voor enige jaren verliep de overneming
doorgaans vrij geruisloos. Door de totale ver
andering van de levenswijze op het platteland
wordt het nu echter voor de jonge boeren en
tuinders steeds moeilijker om op passende
wijze aan een bedrijf te komen. Dat was, vrij
vertaald, de kern van het begin van de inlei
ding, die onze directeur drs. Bakx, op de
Scheveningse Landbouwkredietdag hield.
De veranderingen op het platteland ziet men,
aldus de heer Bakx, in de wijze waarop wordt
gewerkt, in de consumptiegewoonten, in het
feit dat niet meer het hele gezin op het bedrijf
meewerkt, in de bedrijfsresultaten, en - als
de optelling van dat alles - in de verkleinde
mogelijkheid voor de boer en tuinder om eigen
vermogen te vormen. Het gezin wordt nu
dagelijks door krant, televisie en radio op
indringende wijze benaderd, hetgeen leidt tot
een proces dat men wel de openlegging van
het platteland noemt. De hogere gezinsuit
gaven en de daling van de huwelijksleeftijd
zijn daarvan eveneens uitingen. Al die veran
deringen gaan samen met voor de kinderen
steeds meer groeiende kansen om buiten het
ouderlijk bedrijf een goed inkomen te verdie
nen. Het vertrek van de kinderen uit de bedrij
ven leidt ook tot het wegstromen van een deel
van het familievermogen uit de landbouw.
Groeiende behoefte aan geld
Er zijn echter nog meer krachten in werking
getreden die de vermogensbehoefte vergro
ten. Zo is daar sinds het vervallen van de prijs-
beheersing op landbouwgronden de sterke
stijging van de grondprijzen. Die stijging werd
mede veroorzaakt door onteigeningsvergoe
dingen, en door de aantrekkingskracht van de
grond als waardevast beleggingsobject. De
grondprijzen kwamen zo op een hoogte die
niet meer overeenstemt met de waarde op
basis van de verwachte opbrengst.
De kapitaalbehoefte van het moderne agrari
sche bedrijf wordt verder vergroot door ho
gere investeringen in gebouwen, werktuigen
en dieren, en door het grotere bedrijfskapitaal
dat men nodig heeft. De laatstgenoemde ver
anderingen spelen vooral een rol op de gespe
cialiseerde bedrijven. De kern van het over
nemingsprobleem samenvattend stelde de
heer Bakx dat de financieringslasten steeds
zwaarder worden, en dat zij nog eens extra
zijn verzwaard nu in de laatste twee jaar de
rentevoet sterk is gestegen.
43
