nu eenmaal verbonden met het ondernemer
zijn.
Voor wat de sectoren betreft die wij in Ne
derland kennen, heb ik zoëven al iets gezegd
over het akkerbouwbedrijf. Heel veel hoef ik
er niet aan toe te voegen. Ik geloof dat de ak
kerbouwbedrijven met een extensief bouw
plan groter zullen moeten worden, en aange
zien de grond in Nederland schaars is en
daardoor ook duur, houdt dat bepaald geen
eenvoudige taak in.
Ten aanzien van wat wij nog de gemengde
bedrijven noemen, kunnen wij zeggen dat die
een minimale grootte moeten hebben, afge
stemd op het aantal uren dat één volwaardige
arbeidskracht produktief kan maken. Wat het
maximum is weet ik niet, maar het zal op die
gemengde bedrijven meestal niet leiden tot
een arbeidsbezetting van meer dan twee of
drie mensen.
Ook van de weidebedrijven moeten wij con
stateren dat zij, gemiddeld genomen, in Ne
derland met de huidige opzet te klein zijn. Zij
zullen wat groter van omvang moeten worden,
hetzij door toevoeging van grond en intensie
ver benutting, hetzij door toevoeging van een
tweede produktietak, zoals in bepaalde gebie
den in Nederland al gebruikelijk is. De var
kenshouderij bijvoorbeeld komt heel dikwijls
gecombineerd met de rundveehouderij voor.
Dat leidt tot redelijk goede resultaten.
In de tuinbouwsector ligt het niet anders. Oor
spronkelijk was de tuinbouw in Nederland vrij
wel uitsluitend vollegrondstuinbouw. Nadien
is men glas gaan gebruiken en op het ogen
blik zien wij ook in de glassector ontwikkelin
gen die tot grotere oppervlakten onder glas
leiden. Bij de vollegrondstuinbouw blijkt ook,
dat een bedrijfje van een hectare, als het niet
door een 'kunstenaar' wordt bewerkt, op het
ogenblik weinig perspectief meer biedt. Ook
hier is dus een vergroting van bedrijfsom
vang noodzakelijk. Daarbij rijzen dezelfde pro
blemen als in de andere sectoren.
Prijs en kwaliteit
Hoe staat het nu met de marktsituatie van de
produkten uit deze sectoren? Ik zou hierover
heel kort willen zijn, omdat veel van deze za
ken op het ogenblik, zoals u weet, in Brussel
worden bekeken en omdat daar voor diverse
produkten regelingen worden opgesteld. Wij
hebben in West-Europa voor bepaalde granen
een overschot, maar in de totaliteit is er een
tekort. Voor enkele andere produkten is er
ook nog sprake van een tekortsituatie, maar
niet in de EEG-markt in haar geheel. Wij moe
ten dus het perspectief van de markten niet te
rooskleurig zien, maar aan de andere kant
weet u uit de reeds in Brussel genomen maat
regelen en uit hetgeen in Nederland is ge
beurd, dat de overheid ook deze marktsituatie
in Nederland op het ogenblik nauwlettend
volgt en probeert catastrofes op de markt te
voorkomen.
Tot nu toe slaagt zij hierin al vrij aardig.
Ik meen te mogen stellen, dat er voor de on
dernemer ten aanzien van de op de markt te
maken prijzen een redelijk perspectief be
staat. Ik wil hieraan toevoegen, dat het voor
al voor de Nederlandse ondernemers uiter
mate belangrijk is, dat zij ook goed rekening
houden met de kwaliteit die zij op de markt
kunnen brengen. Nederland heeft in het ver
leden al veel op dit gebied gepresteerd.
Toch liggen er naar mijn mening ten aanzien
van de kwaliteit van onze produkten nog mo-
6343
