Geld in het zand steken
Specialisatie
De financiering van het gemengde bedrijf
op de zandgrond
Als het gaat over de vraag, hoeveel vreemd
vermogen een bedrijf in totaal kan dragen,
dan hangt het antwoord grotendeels van drie
zaken af: de inkomsten die het bedrijf zijn
eigenaar levert, het risico dat aan deze be
paalde produktietak verbonden is en - pas in
de derde plaats - de zakelijke zekerheden die
de ondernemer kan stellen. De inkomsten
moeten voldoende zijn om de betaling van
rente en aflossing mogelijk te maken en er
moet nog een zekere reserve in zitten met het
oog op het risico van tegenvallers.
In een onlangs verschenen rapport worden
deze gedachten enigszins uitgewerkt en ge
ïllustreerd met voorbeelden Het rapport heeft
als titel: 'De toekomstige ontwikkeling van het
gemengde zandbedrijf' en bestrijkt dus een
ruimer terrein dan alleen dat van de financie
ring. Het is uitgebracht door een daartoe sa
mengestelde studiegroep als publikatie nr. 10
in de serie 'Nieuwe bedrijfssystemen in de
landbouw'. De groep was samengesteld uit
landbouwconsulenten en economen.
De studiegroep brengt in haar rapport aller
eerst de betekenis van de zandgronden voor
de Nederlandse veeteelt naar voren. Zij stelt
vast dat vijftig procent van het Nederlandse
rundvee op de zandgronden wordt aangetrof
fen, alsmede zeventig procent van de \iarkens
en tachtig procent van de hoenders. De pro-
duktiviteit van de menselijke arbeid is in deze
gebieden in twaalf jaar tijd verdubbeld, voor
namelijk door een daling van het aantal ar
beidskrachten. De studiegroep constateert
verder een steeds groter aantal dieren per
bedrijf. Dat levert de ondernemer voordelen
op doordat hij zo zijn arbeidskosten per een
heid produkt verlaagt, zijn machinesibeter be
nut, inkoop en afzet beter kan organiseren en
zijn vakmanschap hoger kan opvoeren.
Volledige specialisatie op één tak van pro-
duktie levert de grootste voordelen op, maar
brengt tevens de grootste risico's mee, om
dat de boer zich dan afhankelijk maakt van
de wisselingen in vraag en aanbod voor één
produkt. Op die manier kan de ondernemer
voor een moeilijke keus komen staan. Het
rapport bevat voorbeelden van bedrijven
waarin de verschillende produktietakken zo
gecombineerd zijn dat de kosten in een rede
lijke verhouding staan tot de opbrengsten ter
wijl het risico toch niet te groot is. De studie
groep geeft daarbij aanwijzingen hoe andere
combinaties gemaakt kunnen worden, zowel
voor eenmans- als voor tweemansbedrijven.
Voor de eenmansbedrijven heeft de studie
groep bijvoorbeeld gedacht aan een verede-
lingsbedrijf met 200 mestvarkens, 3.000 leg
hennen en twee hectare grond, daarnaast aan
2513
