Geld- en Kapitaalmarkt
Elk jaar opnieuw is september een maand van
verrassingen. De gang van zaken op de geld
markt hangt daarbij grotendeels af van de
aanslagen vennootschapsbelasting, en met
name van de betalingen die de banken uit dien
hoofde voor hun cliënten hebben te verrichten.
De afgelopen maand september begon met
een snel verkrappende geldmarkt. De saldi
van de handelsbanken bij de Nederlandsche
Bank, die op 16 augustus nog 352 miljoen
beliepen, daalden via 260 en 99 miljoen op
23 en 30 augustus, tot 94 miljoen op 6 sep
tember. De voorschotten door de banken bij
de Nederlandsche Bank opgenomen, vertoon
den een tegengesteld verloop: zij stegen van
f 8 miljoen in het midden van augustus, via
11 en 30 miljoen tot f 85 miljoen op 6 sep
tember. Alleen de schatkist spon zijde bij de
ze ontwikkeling: het rekeningsaldo van's Rijks
schatkist steeg van 491 miljoen op 23/8 via
446 tot 640 miljoen op 6/9 en verder tot
707 miljoen op 13 september. Het was dui
delijk dat hier de verkrappende invloed van
de maandwisseling augustus-september - die
zich oorspronkelijk als zeer gemakkelijk liet
aanzien - door een eveneens verkrappende
invloed van de zijde van de fiscus was ge
volgd. Het lag in de lijn der ontwikkeling dat
bij dit alles de daggeldrente zich niet kon
handhaven op het betrekkelijk lage niveau
van 2'/2%. In twee etappes, op 7 en op 9 sep
tember, werd het tarief met telkens een half
procent verhoogd tot 31/2%.
Eerst medio september werd door diverse fac
toren de markt weer wat ruimer; de ultimo
was uitgewerkt zodat bankbiljetten terugvloei
den, de banken kregen de opbrengst beschik
baar (ruim 40 miljoen) van deviezenverko-
pen aan de Nederlandsche Bank, en het rijk
verrichtte zijn maandelijkse uitkering ad 200
miljoen aan de provincies en gemeenten. Bo
vendien kregen de banken nog meer soelaas
doordat het renteloos bij de Nederlandsche
Bank aan te houden strafdeposito, dat tot 15
september f 153 miljoen bedroeg, op die da
tum tot 111 miljoen werd teruggebracht.
Ook deze verruiming uitte zich onmiddellijk
in de daggeldrente, die op drie achtereenvol
gende dagen, 15, 16 en 17 september, met
telkens een half procent verlaagd werd van
31/2% tot 2%, een tarief dat tot 29 september
gehandhaafd bleef. Het ligt voor de hand dat
na 20 september de naderende ultimo zijn
schaduw vooruitwierp.
Overziet men tenslotte globaal het bedrag
van de bankbiljettencirculatie in de afgelopen
maand, dan krijgt men het volgende beeld.
Gemiddeld bleef de circulatie in september
onder het niveau van augustus en zeker on
der dat van juli, toen de vakanties grote be
dragen onder het publiek hielden. In de
maand juli verliepen de schommelingen in
de circulatie tussen 7,4 en 7,6 miljard -
2497
