miljoen op de staatslening voor de deur.
Dank zij de snelle terugloop van de in omloop
zijnde bankbiljetten, kon ook deze hindernis
gemakkelijk worden genomen. Zo zien we dat
per 9 november voor iets minder dan f 22 mil
joen aan bankpapier terugvloeide in de kassen
van de banken. Voorts werd van de faciliteit
om de staatslening met schatkistpapier te be
talen voor f 60 miljoen gebruik gemaakt. Het
saldo van de banken kon zich zodoende niet
slechts handhaven, maar steeg zelfs met f 31
miljoen tot f 310 miljoen.
Kredietrestrictie
Het spreekt vanzelf dat per 16 november de
zojuist geschetste ruimte verdween en plaats
moest maken voor een somberder sfeer op de
geldmarkt. De Nederlandsche Bank had im
mers meegedeeld, dat de kredietverlening van
de handelsbanken en de landbouwkredietin
stellingen gezamenlijk de in de kredietrestric-
tieregeling vastgestelde norm per 30 septem
ber zodanig had overschreden, dat de bank
instellingen, die niet aan deze norm voldeden,
in de periode van 16 november tot en met
24 december een bedrag van f 233 miljoen aan
renteloze deposito's zouden moeten aanhou
den. Dit bedrag, het hoogste dat tot nu toe
is voorgekomen, lag f 70 miljoen boven dat
van de ervoor liggende periode.
Het is niet verwonderlijk, dat de banken reeds
bij het begin van de nieuwe strafdeposito-
periode alles op alles zetten om op korte
termijn een zo goed mogelijk saldo op hun
rekening te krijgen.
Doordat de banken die in de ruime hoek zaten
hun middelen vasthielden werden de minder
bedeelden gedwongen bij de Nederlandsche
2168
Bank voorschotten op te nemen tegen 5%.
Volgens de weekstaat van 16 november bleek
dat deze hulp van de Nederlandsche Bank
was ingeroepen voor in totaal f 61 miljoen.
Ondanks het gebruik van die dure hulp en
het terugvloeien naar de banken van nog
f 41 miljoen aan bankpapier was het geza
menlijke saldo van de banken medio novem
ber nog met f 30 miljoen gedaald tot f 280 mil
joen. Daartegenover zagen we echter 's rijks
schatkist haar middelen verrijken met ruim
f 100 miljoen tot f 851 miljoen, hetgeen onder
meer toe te schrijven is aan de belastingbeta
lingen. Al met al was het beeld, dat de bank-
staat per de zestiende te zien gaf, niet bij
zonder fraai.
De officiële callrente, die vóór 16 november
nog op 2% stond, werd op die dag tot 2y2%
verhoogd. Twee dagen later zag de commissie,
die deze rente vaststelt, reeds aanleiding het
tarief wederom met een half procent te ver
hogen. Op 20 november volgde een verdere
verhoging tot 31/2%.
Dit cijfer gaf ook een juist beeld van de pessi
mistische verwachting voor de volgende we
ken. Van de november-ultimo verwachtte men,
puttend uit de ervaringen van de voorgaande
jaren, niet veel heil. De Sinterklaasinkopen,
die in Nederland nog immer zeer veel bank
papier in omloop brengen, maken het de geld
markt altijd erg moeilijk.
Per 23 november bleek de bankbiljettencir-
culatie reeds met f 83 miljoen te zijn uitgezet.
Men verwachtte dat daar nog zeker een kwart
miljard zou bijkomen. Na 5 december zou het
papier echter weer in grote stromen naar de
banken terugvloeien, terwijl de schatkist nog
voor circa f 100 miljoen te betalen had aan
aflossing en rente op de lopende staatsschuld.
