meest economische combinatie van de ge
noemde factoren waarborgen.
Ten aanzien van de produktiviteit van de
investeringen gaf de heer Van Campen toe,
dat verbeteringen in de organisatie dikwijls
even grote betekenis hebben als het geldbe
drag, dat in een bedrijf gestoken wordt.
Hij wees er echter op, dat investeringen op
het landbouwbedrijf nagenoeg altijd ge
paard gaan met veranderingen in de orga
nisatie van het bedrijf, soms in rechtstreek
se samenhang daarmee, soms min of meer
onafhankelijk van de investeringen. Niet
zeldzaam zijn ook de gevallen waarin het
inzicht van de landbouwer in de noodzaak
van veranderingen in de organisatie hem
ertoe brengt nieuwe investeringen te doen,
omdat de herorganisatie anders niet door
gevoerd kan worden. Op deze manier stijgt
de produktiviteit van het bedrijf dikwijls
aanzienlijk meer dan het geval zou zijn ge
weest als het alleen ging om de aanschaf
fing van een additionele machine of de
bouw van nieuwe opstallen.
Notaris Cohen sprak speciaal over de moei
lijkheden, die in de landbouw veelal optre
den als de zoon of dochter het bedrijf van
vader overneemt en deze overneming moet
financieren. De hoge prijzen, die vandaag
den dag voor boerderijen betaald worden,
berusten zijns inziens niet op het rendement
van de desbetreffende bedrijven, bij hoedel-
scheidingen kan de financiering van de on
derneming welhaast onmogelijk zijn voor
de boer. Ook waar zij dat niet is, legt de
overneming veelal te grote lasten op de
schouders van de boer. Naar zijn mening
bestaat er om deze reden grote behoefte
aan een speciaal erfrecht met betrekking
tot agrarische bedrijven.
De heer Van Campen deelde het pessimis
me van deze spreker niet. Ilij betoogde, dat
de overnemingswaarde van de boerderij in
de praktijk vaak lager ligt dan de taxatie
waarde, die voor de financiering toegepast
wordt. Hij achtte dit ook verklaarbaar, om
dat de taxatie moet geschieden op basis van
de rentabiliteit. De taxatiewaarde wordt af
geleid uit de hoogte van de pacht, die door
de Grondkamer zou worden goedgekeurd,
indien het bedrijf zou zijn gepacht. Er blijtt
dus een verband tussen de taxatiewaarde en
de pachtnormen. De heer Van Campen
legde er de nadruk op, dat het voor alle be
trokkenen van belang is om het hootd koel
te houden hij de taxatie van gronden nu de
prijsvorming ervan vrij is geworden.
1471
